මිලින්ද ප්‍රශ්නය
මිලින්ද ප්‍රශ්නය (සිංහල). පාලි මිලින්ද පඤය සිංහල භාෂාවෙන් පරිවර්‍තන කොට ලියන ලද “ශ්‍රී සධර්‍මාදාස” නම් ධර්‍මප්‍රකරණයයි. “අනාගතයෙහි පහළ වන රාජ රාජමහාමාත්‍යාදීන් ගේ ශධා - ප්‍රඥා දෙක විශද කරවනු පිණිස දුරනුබොධ වූ පාළි භාෂාව පෙරළා හෙළදිව බසින් අර්ථ විවරණය කළ මැනැවැ”යි කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජාණන් විසින් කරන ලද ආරාධනාවෙන් ශ්‍රී වර්‍ධනපුර පුෂ්පරාම විහාරාධිවාසී සීනටිකුඹුරේ සුමඞගල නම් ස්ථවිරොත්තමයාණන් වහන්සේ විසින් බුදුන් පිරිනිවි දෙදහස්තුන්සිය විසිවැන්නෙහි (ක්‍රි.ව. 1777) ලියන ලද්දේ ය.
මේ සුමඞගල තෙරණුවෝ වනාහි වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ සරණඞකරාභිධාන සඞඝරාජයන් වහන්සේගේ අග්‍ර ශිෂය වැ සිටි අත්තරගම රාජගුරු බණ්ඩාර පණ්ඩිතොත්තමයාණන් පැවිදි බිම සිටිය දී ඔහු වෙත පැවිදිව ධර්‍මශාස්ත්‍රඥානයෙන් එකල ඉතා උසස් බවට පැමිණ සිටි කෙනෙකි. සීනටිකුඹුරේ තෙරණුවන්ට ධර්‍මචාර්‍ය්‍ය වූවෝත් අත්තරගම පඬිතුමාණෝ ම ය. ලක්දිව ධර්‍ම ශාස්ත්‍ර ලතාව සම්පූර්‍ණයෙන් වියැළි ගොස් තිබී සරණඞකර සඞඝරාජොත්තමයාණන්ගේ අනුග්‍රමයෙන් දලු ලන අවදියෙහි පහළ වූ සුමඞගල තෙරණුවන්ගේ පාණ්ඩිත්‍යය ප්‍රමාණ කිරීමට “ශ්‍රී සධ්ර්‍මාදාසය” ම සෑහෙයි. මෙතුමෝ ත්‍රිපිටකයෙහි දක්ෂ වූහ. ඡන්දස් - නිරුක්ති ශාස්ත්‍රයන්හි පරතෙරට පැමිණ සිටියහ. වජේ‍රාපම වූ තියුණු බුධිප්‍රභා ඇති ව රාජානුශාසනයෙහි ද යෙදී සිටියහ.
“ශ්‍රී සද්‍ධර්‍මදාසය” පරිච්ඡෙද වර්‍ග ප්‍රමාණාදියෙන් පාලි මිලින්ද පඤගයට ම සමාන වෙයි. එහෙයින් පූර්‍වයොග - මිලින්ද ප්‍රශ්න - ලක්ෂණ ප්‍රශ්න - අනුමාන ප්‍රශ්න ඖපම්‍ය කථා ප්‍රශ්න යන පරිචෙඡද සයෙහි ඇතුළත් වූ වර්‍ණ දෙවිස්සකි. මෙහි ඇති විශේෂය නම්: ග්‍රන්ථාරම්භයෙහි සෙංකඩගල පුරය හා කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජතුමා පිළිබඳ ව ද අවසානයෙහි රචනා කාලාදිය ඇතුළත් ග්‍රන්ථ නිගමනය ද පමණෙකි. මේ සියල්ල මුද්‍රිත ඩිමයි ප්‍රමාණයේ පිටු 648කි.
මිලින්ද පඤ්හය වැනි පාලි ග්‍රන්ථයක් හෙළබසට නඟාලීමෙහි ශක්තිය ඇති පඬිවරු එකල සුලභ නොවූහ. එහි භාෂා තත්වය ද ධර්‍මාතර්‍ථ හෙයින් ගැඹුරු බව ද නිසා පොත්පත් ද දුර්ලභව පැවැති සමයක “ශ්‍රී සඬර්‍මදාසය” ලියැවුණු හෙයින් විස්මය උපදවන ඉතා උසස් කෘතියක් වේ. මේ පරිවර්‍තනය “සාගර මථනයක් වැන්න”, "පෘථිවිතලය පෙරැලීමක් වැන්නැ”යි කියන ලද්දේ එහෙයිනි.
තව ද හීනටිකුඹුරේ තෙරණුවන්ගේ මේ පරිවර්‍තනය හුදෙක් මූලග්‍රන්ථයේ අනුවාද මාත්‍රයෙක් ම නොවී ය. සද්‍ධර්‍මලඞකාරය, සද්‍ධර්‍මරත්නාවලිය ආදිය මෙන් මූලග්‍රන්ථය ඇසුරු කොට සාහිත්‍යරසය ද නොපිරිහෙන සේ සිංහලයෙන් කරන ලද රචනාවකි. එහෙත් පරිවර්‍තය සාකල්‍යයෙන් නිරවද්‍ය වූයේ ම නොවේ.
1. සහාජන සඞඝාටිතං 1. සහ්‍යානයන් ගෙන් ඝට්ටනය වූ 3:
2. සහසා නාගසෙනොති සද්දං සුත්වාව අහුදෙව භයං: 18: නාගසෙන යයි යන ශබ්දය අසමින් ම යුහුචු ම භය වූයේ ම ය. 30
3. කිං භදනෙත්ත විස්සජ්ජිතං: 70: භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කුමක් විසජීනය කරන ලද්දේ ද 110
4. මෙණ්ඩකෙ පඤෙහ පුචජිස්සාමිතී: 71: "හිස මුඩු වූ ශ්‍රමණවෙශධාරීන්ට ම සුදුසු වූ රහස් කථාවක් බැවින් මෙණ්ඩක නම් වූ මෙණ්ඩක ප්‍රශ්නයක් විචාරමි” 113
මෙසේ කිසි තැනෙක අර්ථ විපරිත ව ඇති නමුත් සුමඞගල තෙරණුවෝ ජනව්‍යවහාරයට අනුව ස්වතන්න්‍රය අර්ථ පැවසූ තැන් ද මෙහි බෙහෙවින් ඇත.
1. ගාංභං කචඡං බන්ධිත්වා - දැඩිකොට අමුඩය ගසා
2. උත්නාසෙය්‍යකො - බලි සයනය කරන්නා වූ
3. පණ්ඩිතො බො අයං භික්ඛු - මේ මහණුන්නාන්සේ පණ්ඩිත වූ සේක
4. විසජ්ජ ජෙජය්‍යවා - කාට කාටත් බෙදා දෙන්නේ හෝ
5. පරිභාසිතො - අවනම්බු වචන කීයේ ය
6. කොටින පඤඤායති - තීන්දු කෙළවරක් නො පෙනෙන්නේ ය
කිසි තැනෙක රත්නාවලියෙහි මෙන් බැහැරින් කරුණු ගෙන අර්‍ථය සරසාලූ තැන් ද දක්නට ඇත.
“එවං වුතෙත පූරණෙ කස්සපො නෙව නෙව සක්ඛි ඔගිලිතුං නෙව සක්බි උග්ගිලිතුං පත්කඞඛනෙධා තුණ්භීභූතො පජාධායනෙතා නිසිදී”: 4: මෙසේ මිලිඳු මහරජාණන් කී කල්හි පූරණකාශ්‍යප නම් බුදුබැව් සොරාණෝ පිටිකර පහරක් කෑවාසේ ඇස් උඩ ඉඳුවා ගෙන උගුරෙහි ගත් රළු කැවිල්ලක් සේ ගිලපියන්ටත් නොහැකි විය. වමාරන්ටත් නොහැකි විය. පක්ෂ බැදුණු පක්ෂියකු සේ පත්තක්ඛන්ධ ව දන්නා බණක් නැති බැවින් තුෂ්ණිම්භූත ව තම හට ම නින්දා බෙණෙමින් අවිද්‍යාධ්‍යානයට සමවැදුණාක් මෙන් කරබා ගෙන හුන්නේය: 8:
සිංහල පමණක් දන්නා ධර්‍මය උගන්නා කැමැති ධර්‍මවිනයෙහි නොයෙක් ශංසයස්ථානයන් පසිඳ ගනා කැමැති බෞද්ධයන්ට මේ ශ්‍රී සද්‍ධර්‍මදාසයෙන් ලැබෙන පිටුවහල් අප්‍රමාණ ය. මේ පරිවර්‍තනයෙහි දී සුමංගල තෙරණුවන් සද්‍ධර්‍මරත්නාවලිය පුජාවලිය ආදි පැරණි සිංහල සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථයන් ඇසුරු කළ බව පෙනේ. එකල පැවැති ශාස්ත්‍ර පරිහාණිය නොවී නම් ශ්‍රී සද්‍ධර්‍මාදාසය ඉතා උසස් සිංහල සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථයන් ගෙන් විය හැකිව තිබුණේ ය.
යූ.පී. ඒකනායක මහතාණන්ගේ සංස්කරණයෙන් මේ ග්‍රන්ථය මුද්‍රණය විය. ඔහුගේ දෙවැනි සංස්කරණය වූයේ 1928 දී ය.
(කර්තෘ: කොටහේනේ පඤ්ඤාකිත්ති හිමි)
(සංස්කරණය නොකළ)
