උබයිද් අල්ලා අල් බුහ්තුරී
(820-897). අරාබි ජාතික කිවියෙකි. අබ්බාසිද් කාලිප්වරුන්ගේ සමයෙහි විසූ ශ්‍රෙෂ්ඨ කිවීන් තිදෙනාගෙන් එක් තැනැත්තෙකි. (සෙසු දෙදෙන අබූ තම්මාම් සහ මුතන්නබිය). සිරියාවේ දී තායි ගෝත්‍රයේ බුහ්තුර් නම් කුලයක උපන් මේ කිවියා සිය පරම්පරාවේ මහිමය විශේෂයෙන් ම වර්ණනා කෙළේය. ඔහුට මුලින් ම රාජානුග්‍රහය ලැබුණේ ඉබ්න් අල්-සයියත් සහ අල්-පථ ඉබ්න් ඛාකාන් යන පාලකයන් දෙදෙනාගෙන්ය. මුතවක්කිල්, මුස්තයින්, මුතස්, මුහ්තදී සහ මුතාමිද් යන සුල්තාන්වරුන් යටතේ රජවාසල කවියා වශයෙන් වැජඹුණු මෙතෙමේ ඒ සියල්ලන් ම වර්ණනා කරමින් අනර්ඝ ප්‍රශස්ති කාව්‍ය සම්පාදනය කෙළේය. මුතවක්කිල් සාහසිකයකු අතින් මැරුම් කෑම පිළිබඳ ශෝක ගීතයක්ද හේ රචනා කෙළේය. රාජ්‍ය පාලකයන්, යුද්ධ නිලධාරීන්, රාජ සභා නිලධාරීන් සහ බහුශ්‍රැතයන් ඇසුරු කෙරෙමින් විසූ මේ කවියා ඔවුන්ගෙන් ලත් අනුග්‍රහයන්ට තමාගේ කෘතඥතාව පළ කෙරෙමින් කාව්‍ය රචනා කළේය. ඔහුට දයාව දැක්වීමෙන් වරෙක බහුමානයට ලක් වුණු ඇතැම් ශ්‍රෙෂ්ඨයෙක් තවත් වරෙක දී මහත් උපහාසයට ද භාජන වීය. ඒ අතරෙහි ම අල් බුහ්තුරී වෛයාකරණයනට සහ ක්‍රිස්තු භක්තිකයනට ඇනුම් බැණුම් එල්ල කෙළේය. ඔහු විසින් ලියන ලද කාව්‍ය ඇතුළත් 'දීවාන්' කෘති රටෙහි සාමාන්‍ය සිදුවීම් ද නම්ගම් ද මහත් රාශියක් සඳහන් කරන අතර සටන්, රජ මාළගා‚ යුද්ධ නැව්‚ නටබුන් ආදිය ගැන ද සැලකිය යුතු විස්තර දක්වයි. ඔහු රචනා කළ උපහාසාත්මක කාව්‍ය ඔහුගේ මරණයෙන් පසු විනාශ කළ යුතු බව ඔහුගේ ප්‍රාර්ථනය විය. ශෘංගාරාත්මක කාව්‍ය රැසක් ද හෙතෙම රචනා කෙළේය. 'කාව්‍ය ශාස්ත්‍රය පිළිබඳ චින්තා' නමැති ග්‍රන්ථයක් ලියූ හෙතෙම, ඇතැම් පැරැණි කාව්‍ය එක්කොට 'හමාසා' නමැති කාව්‍ය සංග්‍රහයක් ද කළේය.
(සංස්කරණය: 1965)
