අලුත්කූරු කෝරළය
කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයට අයත් කෝරළයකි. උතුරින් මාඔයෙන් ද නැඟෙනහිරින් හා දකුණින් හාපිටිගම් කෝරළයෙන් හා සියනෑ කෝරළයෙන් ද බටහිරින් මුහුදින් ද වටවී ඇති මෙය විශාලත්වයෙන් වර්ග සැතපුම් 219ක් වේ. මෙකල මෙම කෝරළය උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ A කොටස, උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ B කොටස සහ දකුණු අලුත්කූරු කෝරළය වශයෙන් කොට්ඨාස තුනකට බෙදා ඇත. මෙයින් ඉතා ම විශාල වූයේ වර්ග සැතැපුම් 102ක් වූ උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ B කොටසය. උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ A කොටස ඉතා කුඩාය. එහි විශාලත්වය වර්ග සැතැපුම් 55කි. දකුණු අලුත්කූරු කෝරළය විශාලත්වයෙන් වර්ග සැතපුම් 62ක් වේ. එහි ගම්පහ සහ ජාඇළ ද උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ A කොටසෙහි මීගමුව ද එහි B කොටසෙහි මිනුවන්ගොඩ ද ප්‍රධාන නගරයෝය. වැඩි වශයෙන් බටහිර වෙරළබඩට අසු වන මෙම කෝරළයෙහි ප්‍රධාන වගාව පොල්ය. එහෙයින් කොප්පරා වේළීම, පොල්තෙල් හිඳීම සහ කොහු කර්මාන්තය ද දියුණුය. කුරුඳු සහ රබර් එහි ඇති අනික් වෙළෙඳ වැවිලිය. වෙළෙඳාම පිණිස අන්නාසි ද වවනු ලැබේ. පහත් බිම්වල වී ගොවිතැන දියුණුව පවතී. යන්ත්‍රානුසාරයෙන් වී කෙටීම ද සැලකිය යුතු ආදායම් මාර්ගයකි. උළු, ගඩොළු හා වළන් සෑදීමට යෝග්‍ය මැටි ලැබෙන හෙයින් ඒ කර්මාන්ත ද කරනු ලැබේ. මසුන් මැරීම සහ ගස් මැදීම ද තවත් කර්මාන්තයි. අලුත්කූරු කෝරළයේ ජනගහනය (1953) 308,599කි. මෙයින් 78,147ක් උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ B කොටසට ද, 102,395ක් උතුරු අලුත්කූරු කෝරළයේ A කොටසට ද, 128,057ක් දකුණු අලුත්කූරු කෝරළයට ද අයත්ය.
"පෙර අතීත කාලයෙහි කුරු රටින් පැවැති බිසෝකෙනකු හා රජ කුමරුවකු ද සිටාණ කෙනකු ද පුරෝහිත බමුණකු ද සහපිරිවරින් අවුත් රාවණ යුද්ධ කළ පසු රාම රජුගේ නියෝගයෙන් නියෝගයෙන් විසූ හෙයින් කුරුරට යැයි කියා නම් වීයැ; අප මහා ගෞතම බුදුන් සමයෙහි ගජබාහු නරපති පළමු කුරුරටින් ආවුන් පරණ කුරුරට යැයි නම් සලස්වා එක් රටකට යවා, දහසකට දෙවූ හෙයින් අලුත්කුරු රට යැයි නම් වී යැ"යි සිරිලක් කඩයිම් පොත නම් වූ ග්‍රන්ථයෙහි සඳහන් වේ. දැනට අලුත්කූරු කෝරළය යන නමින් හැඳින්වෙන්නේ යථෝක්ත අලුත්කුරුරට බැව් ඇතැමුන්ගේ මතයයි. අලුත්කුරුව ගජබා රජු සොළීරටෙන් ගෙන එන ලද සෙනඟ පදිංචි කරවූ ප්‍රදේශවලින් එකක් හැටියට රාජාවලියෙහි ද දැක්වේ. පළමුවන රාජසිංහ (රා.ව. 1581-1592) රජුගේ අභාවයෙන් පසු ධර්මපාල රජු අලුත්කූරුවේ ඔරුතොට කොටුවට කොටන්ට (පහර දීමට) ප්‍රතිකාල් සේනාවක් යැවූ බව ද එහි ම පැවසේ.
පැරණි ව්‍යවහාරයට අනුව නම් කූරුව (බ.) යන්නෙන් අදහස් කරන ලද්දේ ඇතුන් පිළිබඳ රජයේ කාර්යාංශයයි. (සංස්කරණය: 1965)
