ආනන්ද (අභයගිරි කවිචක්‍රවර්ති)
ලක්දිව අනුරාධපුර සමයෙහි පැවැති නිකායත්‍රය අතුරෙන් අභයගිරි නිකායට අයත් යයි සම්මත “ආනන්ද” නම් තෙර කෙනෙක් වූහ. මේ තෙරණුවෝ කවර කලෙක ජීවත් වූවාහු දැයි සඳහන්ව නැතත් මහපැරකුම්බා රජු නිකායයන් සමගි කිරීමෙන් පසු අභයගිරිනිකාය පැවැති හෙයින් ඊට පෙර විසූ බව සිතිය යුතුය. එසේ ම මේ තෙරුන්ගේ කෘතිය වූ සද්ධම්මෝපායනයෙහි “සංඝො භවතු සාමග්ගො”යි සංඝසාමග්‍රිය ප්‍රාර්ථනා කරන හෙයින් අභයගිරිනිකායේ අවසාන තෙර කෙනකුන් ලෙස ද සිතිය හැකිය. “කවිචක්‍රවර්ති” යන උපාධිය ලබා සිටි හෙයින් උන්වහන්සේ අභයගිරිනිකායිකයන් අතුරෙහි උසස් පඬිවරයකු බව ද නිශ්චිත වේ.
“සද්ධම්මොපායන” නමැති සම්භාව්‍ය වූ ග්‍රන්ථය කවිචක්‍රවර්ති ආනන්ද තෙරුන් විසින් රචනා කරන ලද්දේ අභයගිරි කවිචක්‍ර බුද්ධසෝම නම් ප්‍රියසබ්‍රහ්මචාරී භික්ෂු කෙනෙකුන්ට සදහම් පඬුරක් වශයෙන් යැවීම සඳහාය. මේ ග්‍රන්ථයට මෙකල පවා ධර්මධරයන් විසින් බුහුමන් කරනු ලැබේ. වීදාගම හිමියන්ගේ ලෝවැඩ සඟරාවට බෙහෙවින් ඇසුරු වූයේ මේ සද්ධම්මෝපායනයයි. ශ්‍රී රාහුල මාහිමියන් විසිනුදු කව්සේකරයෙහි දොළොස්පින්කිරියවත් දක්වන ලද්දේ සද්ධම්මෝපායනය ඇසුරෙනි. වීදාගම, තොටගමුවේ ආදි ධර්මධර මහපඬිවරයන් විසින් මෙසේ බුහුමන් කළ කෙනෙකි මේ අභයගිරි කවිචක්‍රවර්ති ආනන්ද තෙරණුවෝ. අභයගිරිනිකායට අයත් ග්‍රන්ථයන් අතුරෙන් මෙකල ශේෂව ඇත්තේ මේ සද්ධම්මෝපායනය පමණි. පසු කලෙක ආනන්ද නම් තෙර කෙනකුන් විසින්ම ලියන ලදැයි සලකන ව්‍යාඛ්‍යාවක් ද සද්ධම්මෝපායනයට ඇත්තේය.
(සංස්කරණය: 1965)
[[ප්‍රවර්ගය:]]
[[ප්‍රවර්ගය:]]
