ආනන්ද බෝධිය
සැවැත් නුවර ජේතවනාරාම දොරටුව සමීපයෙහි අනඳ මහතෙරුන්වහන්සේ විසින් රෝපණය කරවන ලද බෝධිද්‍රැමයයි. බුදුන්වහන්සේ ජනපද චාරිකාවෙහි යෙදුණු අවස්ථාවන්හි දී පූජාභාණ්ඩ ගෙන ජේතවනාරාමයට පැමිණියා වූ බැතිමතුන්ගේ වන්දනමානනයට යෝග්‍ය වූ පූජාර්හ වස්තුවක් නොවූ හෙයින් උන්වහන්සේගේ අනුදැනුම ඇතිව ආනන්ද ස්ථවිරයන්වහන්සේ මුගලන් මහතෙරුන් ලවා ශ්‍රී මහා බෝධියෙන් බීජයක් ගෙන්වා ගෙන කොසොල් රජු ඇතුළු බෞද්ධෝපාසක මහ පිරිස් මධ්‍යයෙහි අනේපිඬු සිටාණන් ලවා රෝපණය කරවූහ. බුදුන් වහන්සේ ද ආනන්ද ස්ථවිරයන්ගේ අයැදුමෙන් මේ බෝධි මූලයෙහි සමාපත්ති සුවයෙන් එක් රැයක් වැඩ සිට බෝධිය පරිභෝග කොට වදාළ සේක. ආනන්ද ස්ථවිරයන්ගේ විධානයෙන් රෝපණය කරන ලද බැවින් මෙය ආනන්ද බෝධිය යයි ප්‍රසිද්ධ වූයේය.
ඉන්දියාවේ බල්රාම්පූර් දුම්රියපොළේ සිට සැතැපුම් 12ක් පමණ දුරින් පිහිටි සහෙත් මහෙත් නමින් හැඳින්වෙන ප්‍රදේශය පැරණි ශ්‍රාවස්ති නගරයයි. එහි කොසඹෑකුටිය නමින් හැඳින්වෙන ගොඩනැඟිල්ලට සැතපුම් කාලක් පමණ දුරින් අවුරුදු 2500කටත් වඩා වයස් වූ ආනන්ද බෝධිය අද පවා දක්නට ලැබේ. චතුරස්‍රාකාර වේදිකාවකින් එය සුරක්ෂිත කොට ඇත්තේය.
අනුරාධපුර ජයශ්‍රී මහා බෝධියේ ඵලයකින් හට ගත් අංකුරයක් මායාරට සිවුක්කෝරළේ වතුරේ විහාර භුමියෙහි රෝපණය කර තිබුණ බවත් ඊට නුදුරුව පිහිටි පිටියේගම, මංගලගම යන ගම්වල සැවැත්නුවර ජේතවනාරාමයෙහි වූ ආනන්ද බෝධියෙන් ලබාගත් බෝධිඅංකුර දෙකක් රෝපණය කර තිබුණ බවත් චූළබෝධිවංසයේ සඳහන් වේ.
(සංස්කරණය: 1965)
