ටර්නිප්
(Turnip). බ්‍රසිකාසේ (Brassicaceae) කුලයට අයත් ද්විවාර්ෂික (biennial) ශාකයකි. ගෝලාකාර මාංසල මුලත් (අලය) හරිතවන් පත්‍රත් නිසා මෙය එළවළුවක් වශයෙන් වගා කෙරේ. ටර්නිප් වර්ග දෙකකි. බහුල ව දක්නට ලැබෙන නියම ටර්නිප් විශේෂය බ්‍රසිකා රපා (Brassica rapa) නමින් ද අනික් විශේෂය බ්‍රසිකා නපෝබ්‍රසිකා (Brassica napobrassica) නමින් ද හැඳින්වේ.
නියම ටර්නිප් විශේෂය මධ්‍ය හා පෙරදිග ආසියාවේ උපත ලබන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. ඉක්බිති මෙම ශාකය වගා කිරීමට පටන් ගැනීමෙන් සෞම්‍ය කලාපය පුරා පැතිරී යන්නට ඇත. සිසිල් කාලගුණයක් ඇතිවිට හොඳින් වැඩෙන මෙම ශාකයට ළා තුහින තත්ත්වයකට ඔරොත්තු දිය හැකි ය. පහළ අක්ෂාංශවල ටර්නිප් බීජ සිටුවනු ලබන්නේ එක්කෝ වසන්තය මුල දී නැතහොත් ගිම්හානය අගට වන්නට ය. එවිට ගිම්හානයේ කටුක අවස්ථාවලට පෙර හෝ වසන්තයේ අගට හෝ වන්නට මත්තෙන් අස්වනු ලබා ගැනීමට හැකි වන තරම් ඉක්මනින් ඒවා වැඩේ.
බීජ සිටුවීමෙන් පසු දින 45ක සිට 55ක කාලයක දී අස්වනු නෙළා ගත හැකි වේ. බීජ හොඳින් පැළ වී වැඩෙන්නේ තරමක් වියළි, බුරුල් පසෙහි ය. සාමාන්‍යයෙන් බීජ සිටුවනු ලබන්නේ සෙමී. 1.5ක් පමණ පසට යට වන්නටත් බීජ අතර සෙමී. 5-10ක් අතර පරතරයක් ඇති ව පේළි වශයෙනි. පේළි අතර සෙමී. 30ක පමණ පරතරයක් තබනු ලැබේ. විශේෂයෙන් ම වසන්තයේ සිටුවනු ලබන ටර්නිප් සඳහා පොහොර විශාල ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වේ. බීජ පැළයේ ප්‍රධාන මුදුන් මුලත් ඒ ළඟ ම ඊට ඉහළින් පිහිටි ළපටි කඳේ පාදයත් ඝන වන්නට පටන් ගනී. පළමු වසරේ දී කඳ කෙටි ලෙස පවතින අතර මුලට උඩින් සෙව්වන්දියක් විලසින් පත්‍ර හටගනී. පත්‍ර තෘණ වර්ණ වේ. දළ බූවක් ඇත. දෙවන ඍතුවේ දී සෙව්වන්දිය මැද පිහිටි අංකුරය තරමක් දුරට අළු ගතියක් (glaucous) ඇති සුමුදු පත්‍ර දරන, ශක්තිමත්, ඍජු, අතු බෙදුණු කඳක් ලෙස වැඩේ. ප්‍රධාන කඳ අගත් අතු අගත් පොකුරු වශයෙන් කහ පැහැති කුඩා පුෂ්ප හටගනී. පසුව ඒවායින් සුමුදු, දිගටි, කෙටි හොටයක් ඇති කරල් හටගනී. මෙහි ප්‍රධාන පළිබෝධ වශයෙන් කුඩිත්තන් ද ගෝවා පණුවන් ද නොයෙකුත් කුරුමිණියන්ගේ කීටයන් ද දැක්විය හැකි ය.
ළපටි ටර්නිප් අල අමුවෙන් සලාද සේ සාදා ආහාර රුචි වර්ධකයක් ලෙස ආහාරයට ගනු ලැබේ. ළපටි පත්‍ර පිසගෙන ආහාරයට ගත හැකි ය. තැම්බූ අල සම්පූර්ණයෙන් ම හෝ පොඩි කර හෝ කෑමට ගැනේ. ඉස්ටු (Stews) සඳහා ද අල ගනු ලැබේ.
පත්‍ර කපා ඉවත් කළ අල සෙ. 32ක උෂ්ණත්වයක් හා 90%-95%ක සාපේක්ෂ ආර්ද්‍රතාවක් යටතේ ගබඩා කිරීමට නිර්දේශ කෙරේ. ඒ තත්ත්වය යටතේ ගබඩා කොට තබා ගත හැකි කාල සීමාව දින 120-150ක් පමණ වේ.
(කර්තෘ: පියවතී ජයසූරිය)
(සංස්කරණය: 2019)
