අසන්ධිමිත්රා
අශෝකාධිරාජයාගේ ප්රථම අග්ර මහේසිකාවය. බෞද්ධ සාහිත්ය ග්රන්ථයන්හි එන ප්රවෘත්තීන්ට අනුව ඇගේ පූර්ව චරිතය මෙසේයි: ඕ තොමෝ පූර්ව ජන්මයෙහි කුලගෙයක බැළ මෙහෙකරමින් ජිවත්වන ස්ත්රියක්ව සිටියාය. එකල අශෝක රජ මී වෙළඳෙකි. මී සොයා පැමිණි පසේ බුදු කෙනෙකුන්වහන්සේට යථෝක්ත වෙළඳාගේ මධු ආපණ ශාලාව පෙන්වා ඕ තොමෝ උන්වහන්සේ ආපසු හැරී එනතුරු බලා සිටියාය. මී දන් දී වෙළඳා ජම්බුද්වීපයෙහි රජ වෙම්වා යි පැතූ බව පසේ බුදුන්වහන්සේගෙන් දැනගත් ඕ උන්වහන්සේට වස්ත්රයක් පුදා මී වෙළඳා ජම්බුද් ද්වීපයෙහි රජ වූ කලෙක මම අසහාය රූපශ්රීයෙන් යුක්තව ඉපිද ඔහුට අගමෙහෙසිය වෙවායි ප්රාර්ථනා කළාය. ප්රාර්ථනාව පරිදි රජ කුලයක සුරූපීව උපන් ඇය අත දිගුකොට පසේ බුදුන් වහන්සේට ආපනශාලාව පෙන්වීමෙන් ජනිත වෙය්යාවච්චමය පුණ්යක්රියා හේතුවෙන් හස්ත පාද හැකිළවීම හා දිගහැරීම කරන අවස්ථාවල විනා සන්ධි ප්රකට නොවන බැවින් හෙවත් සැඟවී සිටින සන්ධි ඇති හෙයින් ඕ අසන්ධිමිත්රා නම් වූවාය.
අශෝකාධිරාජයන්ගේ අග මෙහෙසුන් බවට පත්වීමෙන් පසු ඒ රජ තමහට දිනපතා අනවතප්ත විලෙන් ලැබෙන ජලයෙන් එක් කදක් ඇගේ ප්රයෝජනය සඳහා යෙදවීල, බුද්ධ ධර්මයෙහි බෙහෙවින් පැහැදී සිටි ඕ තොමෝ භාග්යවතුන් වහන්සේගේ කටහඬ කුරවීක පක්ෂියකුට සමාන බව භික්ෂූන්ගෙන් අසා දැන එම පක්ෂියකු මාළිගයට ගෙන්වාගෙන උගේ නාදයට කන්දී සිටියාය. තිරිසන්ගත වූ කුරවීක පක්ෂියාගේ නාදය මෙතරම් මධුර නම් සර්වඥතාඥානය ලැබූ භාග්යවතුන් වහන්සේගේ ස්වරය කෙතරම් මනෝහර විය යුතුදැයි නැවත නැවත සිතමින් ප්රීති උපදවා එයින් ඇය සෝතාපත්ති ඵලයට පැමිණි බව සුමංගලවිලාසිනියේ සඳහන් වේ. ශ්රී මහාබෝධි වෘක්ෂයෙහි දක්ෂිණ ශාඛාව ලංකාවට ගෙන ඊමට මත්තෙන් ඒ බෝධිය වෙත සොළොස් දහසක් රාජ කන්යාවන් කැටුව ගිය අසන්ධිමිත්රා තොමෝ සර්වාභරණයෙන් හා විවිධ සුරභි කුසුමෝපහාරයන්ගෙන් එය පිදුවාය.අශෝක රජුගේ රාජ්යාභිෂේකයෙන් එකුන් තිස්වන හවුරුද්දෙහි ඕ තොමෝ කලුරිය කළාය. ඇයට විසමලෝම නම් පුත් කුමරකු ද සිටි බව සඳහන් වේ.
(සංස්කරණය: 1965)
[[ප්රවර්ගය:]]
[[ප්රවර්ගය:]]
