ඉන්ද්‍රිය-1
සත්ව හා ශාක ශරීරයන්හි ඇතැම් විශේෂකෘත්‍යයක් හෝ කෘත්‍යයන් කිහිපයක් කිරීම සඳහා නොයෙක් සෛලවලින් හා පටකවලින් නිර්මිත වී ඇති කොටසකට හෝ අවයවයකට ඉන්ද්‍රිය යයි කියනු ලැබේ. හෘදය, පෙනහැල්ල, ආමාශය, වකුගඩුව, ඇස, කන යනාදිය සත්ව ඉන්ද්‍රිය කිහිපයකි. කඳ, මුල, පත්‍රය යනාදිය ශාක ඉන්ද්‍රිය කිහිපයකි. ඇතැම් පොදු කෘත්‍යයක් කරන ඉන්ද්‍රිය සමූහයකට පද්ධතිය යයි කියනු ලැබේ. ආමාශය හා අන්ත්‍රයත් ආහාරමාර්ග පද්ධතියට (alimentary system) අයත් වෙයි. වකුගඩු හා මූත්‍රාශය බහිස්ස්‍රාවීය පද්ධතියට (excretory system) අයත් වේ. ශාකයක වර්ධක කෘත්‍යය එහි වර්ධනයත් අඛණ්ඩ පැවැත්මත් සලසන පෝෂණය සමඟ සම්බන්ධව පවතී. මුල, කඳ හා පත්‍ර යනාදි ඉන්ද්‍රියයන්ගෙන් මේ කෘත්‍ය සිදු කෙරේ. එබැවින් මේවාට වර්ධක ඉන්ද්‍රිය යයි කියනු ලැබේ. ශාකයක පත්‍ර එහි ප්‍රධාන වර්ධක ඉන්ද්‍රියයන් සේ සැලකිය හැකිය. සාමාන්‍ය පුෂ්පයක් ආවශ්‍යක ඉන්ද්‍රියයන් වන රේණුවලින් හා ඡායාංගවලින් ද අතිරේක ඉන්ද්‍රියයන් වන මණිපත්‍රවලින් හා දලවලින් ද සමන්විත වෙයි. ප්‍රජනනය සමඟ කෙළින් ම සම්බන්ධ වන්නේ පුෂ්පයේ ආවශ්‍යක ඉන්ද්‍රියයන් පමණි. එබැවින් ඒවාට ප්‍රජනක ඉන්ද්‍රිය යයි කියනු ලැබේ. ඇතැම් ඉන්ද්‍රියයෝ කුහර සහිත වෙති. කුහර සහිත නළයක හෝ පැසක හැඩය ඇති ඕනෑ ම සත්ව අන්තරංග (visceral) ඉන්ද්‍රියකට කුහර සහිත ඉන්ද්‍රියකැ යි කියනු ලැබේ. ආමාශය හා අන්ත්‍ර මේ වර්ගයට අයත් කුහර සහිත ඉන්ද්‍රියයෝ ය. අත්‍යාවශ්‍යක කෘත්‍යයක් ඉෂ්ට කිරීමට උපකාරී වන කුහරයක් ඇති ඉන්ද්‍රියකටත් කුහර සහිත ඉන්ද්‍රිය යයි කියනු ලැබේ. හෘදය හා මූත්‍රාශය මේ වර්ගයට අයත් කුහර සහිත ඉන්ද්‍රියයෝය.
(සංස්කරණය: 1970)
[[ප්‍රවර්ගය:]]
[[ප්‍රවර්ගය:]]
