ඊලෝඊලෝ
පිලිපීන සමූහාණ්ඩුවේ පානයි (Panay) දූපතෙහි පළාතක් හා එම පළාතෙහි ප්රධාන නගරය මේ නමින් හැඳින්වේ.
නැගෙනහිරින් විසායන් (Visayan) මුහුදින් හා ගීමාරාස් (Guimaras) සමුද්රසන්ධියෙන් ද ගිනිකොනින් පානයි බොක්කෙන් ද වට වූ ඊලෝඊලෝ පළාතට ගීමාරාස් දූපත ද ඇතුළත වේ. පළාතේ විශාලත්වය ව.සැ. 2048 කි. කඳුකර පෙදෙසක් වූ මෙහි සාරවත් නිම්නයන්හි වී, උක්, දුම්, පොල් ආදිය වගාකරනු ලැබේ. කඳුකරයේ වනපෙදෙස්වලින් දැව හා වන ද්රව්ය රැස්කිරීම ද වැදගත් ආදායම් මාර්ගයකි. අශ්වයන් ඇතිකිරීමත් දියුණුය. අතින් වියූ රෙදි ගැන ප්රසිද්ධ මෙම පළාත අන්නාසි කොළකෙන්දෙන් වියනු ලබන පීඤ්ඤා නම් සිනිඳු සියුම් රෙදි වර්ගය ගැන විශේෂ ප්රසිද්ධියක් උසුලයි. කොප්පරා, පොල්තෙල්, විනාකිරි, සීනි, සහල් හා දුම්කොළ මෙහි සැපයෙන වෙනත් වෙළඳ ද්රව්යය.
පළමුවෙන් ම මැලේ ජාතිකයන් විසින් ජනාවාසයක් බවට පත්කරගන්නට ඇතැයි සැලකෙන මෙම පෙදෙසට 1565 පමණේ දී ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයෝ පැමිණියහ.
ඊලෝඊලෝ නගරය එනමින් ම දන්නා ගංමෝයබඩ පිහිටියේය. මෙහි වරායක් ද ඇත. කාර්මික මධ්යස්ථානයක් වශයෙන් ද වෙළඳ මධ්යස්ථානයක් වශයෙන් ද වැදගත් වූ මෙම වරාය වාණිජ කටයුතු අතින් දෙවැනි වනුයේ මැනිලාවට පමණි. සීනි, පොල්තෙල්, විනාකිරි, සහල්, දුම් කොළ ආදිය මෙම වරායෙන් පිටවන ප්රධාන වෙළඳ ද්රව්යය. අභ්යන්තර ගුවන් ගමන් සඳහා ගුවන් තොටුපළක් ද වේ. ඊලෝඊලෝ නගරය පිලිපීනයේ ප්රධාන අධ්යාපන මධ්යස්ථානයන්ගෙන් එකකි.
1899 දී ඇ.එ.ජ.රා.ට විරුද්ධව පැවති සටන්වල දී පිලිපීන කැරලිකරුවන් විසින් මෙම නගරය ගින්නෙන් විනාශ කරනු ලැබූ නමුදු යුහුසුලුව ම එය නැවත ඉදිකරනු ලැබීය. දෙවන ලෝක යුද්ධයේ දී නගරයට අලාභ හානි සිදු වූයෙන් 1945 දී ජපන් ජාතිකයන් දිවයිනෙන් පලවා හැරීමෙන් පසුව බොහෝ ගොඩනැඟිලි ආදිය ප්රතිසංස්කරණය කරනු ලැබීය.
ඊලෝඊලෝහි ජනගහනයෙන් වැඩිකොටස බාස්ක් (Basque) වර්ගයට අයත් වෙත්. නගරයේ ජනගහනය (1960) 1,51,266කි.
(සංස්කරණය: 1970)
