උදය
උදය යන නම දරන රජවරු සතර දෙනෙක් සිංහල රාජාවලියට අයත් වෙති. ශ්රී සුමංගල නාහිමියන් හා බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා කළ චූලවංස පරිවර්තනයෙහි I වැනි උදය රජු දප්පුල යන නමින් දක්වා ඇති බැවින් ඇතැම් ලේඛනවල සඳහන් වනුයේ උදය රජුන් තිදෙනකු ගැන පමණි. එහෙත් රාජාවලිය, පූජාවලිය, නිකායසංග්රහය ආදි ග්රන්ථයන්හි මෙකී දප්පුල වෙනුවට උදය යන නම දක්නට ලැබේ. එහෙයින් උදය නමැති රජුන් සිවුදෙනකු සිංහල රාජාවලියට අයත් වන බව දැන් පිළිගෙන ඇත.
මේ හැර උදය නමැති ඈපාවරයකු, යුව රාජයකු, (රුහුණු පාලනය කළ) කුමරකු හා සෙන්පතියකු ගැනත් වංසකථාවල සඳහන් වේ.
ආදිපාද උදය I වැනි සේන රජුගේ සොහොවුරෙකි. රජු අගනුවරින් බැහැර ගිය අවස්ථාවක් බලා සිය නැන්දණියන්ගේ නාලා නම් දියණිය ගෙන උදය පොළොන්නරුවට පලා ගිය බවත් යුවරාජයා වූ මහින්ද පාණ්ඩ්ය සේනා හමුවේ සියදිවි නසාගත් හෙයින් පසුව යුවරාජ තනතුරට පත් කරන ලද ඔහු රජ වීමට අවස්ථාවක් නොලබාම මිය ගිය බවත් සඳහන් වේ.
V වැනි සේන රජුගේ බාල සොහොවුරා වූ උදය ඔහුගේ යුවරාජයා ද විය. සේන රජු හා මව අතර වූ අරගලයක දී උදය මවගේ පක්ෂය ගත්තේ රජුට විපක්ෂ වෙමිනි. ඔහු ද රජකම නොලබා මිය ගිය බව චූලවංසයෙන් පෙනේ.
රුහුණ පාලනය කළ උදය කුමරා රුහුණේ කිත්තග්ගබෝධිගේ පුතෙකි. නැන්දණියන් විසින් සිය දෙටු සොහොවුරු මිහිඳු කුමරා මරවන ලද හෙයින් උදයත් අනෙක් සොහොවුරෝ දෙදෙනාත් I වැනි සේන රජු වෙත රක්ෂාවරණය පතා ගියහ. පසුව සේන රජු කසුප්, සේන හා උදය යන කුමරුන්හට රෝහණය බෙදා පාලනය කිරීමට භාර දුන් බව චූලවංසයෙහි සඳහන් වෙයි.
උදය නමින් සේනාපතියකු සිටියේ V වැනි සේන රජුටය. තමාගේ මව් බිසවගේත් සිය පියරජු දවස සිටි සෙන්පතියාගේ මහාමල්ල නම් මලණු කෙනකුන්ගේත් සම්බන්ධය දැන සිටි සේන රජ එම සෙන්පතියා රාජ්යයෙන් බැහැරව සිටි අවස්ථාවක මහාමල්ල මැරවීය. අනතුරුව හෙතෙම තම උදය නමැති ඇමතිවරයකු සෙන්පති පදවියට පත් කළේය. ඉන් කෝපයට පත් නියම සෙන්පතියා සේනා ගෙන රජුට විරුද්ධව පැමිණියෙන් රෝහණයට පලාගිය රජ පසුව ඔහු හා මිතුරු වී යළිත් පාලනය භාර ගෙන උදය නමැති සෙන්පතියා රටින් පිටිවාහල් කරවී යැයි චූලවංසයෙහි සඳහන් වෙයි.
(සංස්කරණය: 1970)
