උඩුනුවර
මධ්යම පළාතේ මහනුවර දිස්ත්රික්කයෙහි ආදායම් පාලක කොට්ඨාසයකි. මෙය මැතිවරණ කොට්ඨාසයක් ද වේ. උතුරු හා දකුණු ගඟපළාත, මැදපළාත හා කඳුපළාත යන ගම්සභා ප්රදේශ හතරක් මෙහි වෙයි. උඩුනුවර මැතිවරණ කොට්ඨාසයක් වශයෙන් පළමුවෙන් වෙන් කරන ලද්දේ 1960 දීය.
උඩුනුවර ප්රදේශයේ බටහිර කොටසෙහි ලොකු තේ වතු කීපයක් ඇත. සෙසු කොටස්හි තේ වගාව කුඩා වතුවලට සීමා වී ඇත. මෙහි වී ගොවිතැන දියුණුය. ගෙවතුවල වැවෙන කොස්, පුවක්, කොකෝවා, කෝපි, ගම්මිරිස්, සාදික්කා, කරාබු, කෙසෙල්, අලිගැටපේර, අඹ, දූරියන් ආදියෙන් ගම්වාසීහු සැලකිය යුතු ආදායමක් උපයා ගනිති. කිතුල් බහුලව වැවෙන බැවින් මෙහි පැණි හා හකුරු කර්මාන්තය ද දියුණුය. ගඩොල් කැපීම හා කුඹල් කර්මාන්තය ද ගම් කීපයක ම කෙරේ. පිත්තල භාණ්ඩ සෑදීම හා දියතරිප්පු කැපීම ආදියට ප්රසිද්ධියක් උසුලන කිරිවවුල වැනි, විශේෂ කර්මාන්ත පුහුණුවක් පාරම්පරිකව ලත් ගැමියන් වෙසෙන, ගම් කීපයක් ම මෙම පෙදෙසෙහි ඇත. ආගමික හා පුරාවිද්යාත්මක ස්ථානයන් වශයෙන් වැදගත් ලංකාතිලක හා ගඩලාදෙණි විහාර ද ඇම්බැක්කේ දේවාලය ද පිහිටා ඇත්තේ උඩුනුවර ප්රදේශයෙහිය. පේරාදෙණි විශ්වවිද්යාලයේ ඉංජිනේරු අංශය පිහිටා ඇත්තේ ද උඩුනුවර කොට්ඨාසයේය.
අතීතයෙහි මායාරටට අයත්ව තිබුණ මේ ප්රදේශය ගජබා රජු (ක්රි.ව. 113-135) සමයෙහි සොළී රටින් ගෙන එන ලද මිනිසුන් පදිංචි කරවූ ස්ථානවලින් එකක් හැටියට රාජාවලියෙහි සඳහන් වේ.
කන්ද උඩරටට අයත් රටහතෙන් එකක් වූ සිදුරුවාණ කොටසෙහි ප්රධාන නගරය වූයේ ද උඩුනුවර බව මහලේකම් මිටියෙහි ඇතුළත් කවකින් හෙළි වේ.
(සංස්කරණය: 1970)
