උන්නතාංශය
(Altitude). ක්ෂිතිජයට ඉහළින් ඇති ඛගෝල වස්තුවක පිහිටීම නක්ෂත්රානුකූලව නිශ්චය කිරීම සඳහා නක්ෂත්ර ක්ෂිතිජය පිහිටි තලයේ සිට ඉහළට මනිනු ලබන කෝණික දුර උන්නතාංශය නමින් හැඳින්වේ. මෙය මනිනු ලබන්නේ ඛගෝල වස්තුව නිරීක්ෂකයාගේ ඇසට යාකරන රේඛාව නක්ෂත්ර ක්ෂිතිජයේ තලය හා සමඟ සාදන කෝණයෙනි. උන්නතාංශය මැනීම සඳහා වායු ගුණ පරීක්ෂණාගාරයන්හි දී දුරේක්ෂයක් උපයෝගී කරගනු ලැබේ. තිරස් අක්ෂයක් වටා භ්රමණය කළ හැකි මේ දුරේක්ෂයේ දර්ශන පථයට ඛගෝල වස්තුව හසු කර ගැනීමට දුරේක්ෂය භ්රමණය කළ යුතු ප්රමාණය උපකරණයේ සවි කොට ඇති අංකිත සිරස් වෘත්තයකින් දැක්වේ. එය එම වස්තුවේ දෘශ්ය උන්නතාංශයයි. මෙම අගය කෙරෙහි වායුගෝලීය වර්තනය (atmospheric refraction) හේතුකොටගෙන ඇති වන දෝෂය සඳහා නිවැරදි කිරීමක් යෙදීමෙන් සත්ය උන්නතාංශය ලබාගත හැකිය. මුහුදු නැවියන් විසින් ද ගුවන් නැවියන් විසින් ද උන්නතාංශය මැනගැනීම සඳහා ෂෂ්ටකය (sexton) (බ.) උපයෝගී කරගනු ලැබේ. සත්ය ක්ෂිතිජයෙන් පහළට දෘශ්ය ක්ෂිතිජය අවපාත වී පවතින හෙයින් මෙහි දී ද ඒ සඳහා නිවැරදි කිරීමක් අවශ්යය. ඛගෝල ඛණ්ඩාංකයන් අතුරෙන් නිතර මැනෙන ඛණ්ඩාංකය උන්නතාංශයයි. මුහුදේත් අහසේත් ගමන් කිරීමේ දී නොයෙක් කටයුතු සඳහා මෙය බෙහෙවින් ප්රයෝජන වීම ඊට හේතුවයි. ( ඛගෝලය, උද්දිගංශය යන ලිපි ද බලන්න.)
(සංස්කරණය: 1970)
