උරස් තාන්තිය

(Angina pectoris). හෘදය ප්‍රදේශයෙහි හෝ උරෝස්ථියට (sternum) යටින් දැනෙන පරාශෛතික (paroxysmal) වේදනාවකි. ඇතැම් විට මේ වේදනාව වම් උර පත්තට ද වම් බාහුවට ද බෙල්ලට ද විහිදෙන්නට පුළුවන. සාමාන්‍යයෙන් උරස් තාන්තිය යමකුට ඇති වන්නේ මධ්‍යම වයසේ දී හෝ මහලු වයසේ දීය. ගෑනුන්ට වඩා පිරිමින් උරස් තාන්තියෙන් පෙළෙන බැව් පෙනේ.

මේ වේදනාව පිළිබඳ නිදානය (aetiology) ද ව්‍යාධිවේදය (pathology) වෙනස් වේ. එහෙත් බොහෝ දෙනාගේ උරස් තාන්තියට හේතු වනුයේ හෘදයේ ඵෙන්ද්‍රිය රෝග වේ. හෘදයේ කිරීටක (coronary) ධමනිවල කෘත්‍යමය (functional) වෙනස්වීම් ද උරස් තාන්තියට ඇතැම් අවස්ථාවන්හි දී හේතු විය හැකිය. ධමනීජාරඨ්‍යය (arteriosclerosis), රූමැටිසීය (rheumatic) ජ්වරය හා හෘදයේ කිරීටක ධමනිවල උපදංශ (ඵිරංග) රෝගය උරස් තාන්තියට හේතු වන ප්‍රධාන ඓන්ද්‍රිය රෝග වේ. ස්නායුවලින් ඇති කෙරෙන කලබල ද උදර කුහරයේ ඇති ආමාශය හා පිත්තාශය වැනි අවයවයන් ව්‍යාධිවේදීය වෙනස්වීම්වලට භාජන වන විට ඒවායින් ඇති වන ප්‍රතීක උත්තේජයන් (reflex stimuli) ද උරස් තාන්තියට හේතු වන කෘත්‍යමය රෝග වේ.

හෘදයේ කිරීටක වාහිනීවල ගමන් කරන රුධිරයේ ප්‍රමාණය මඳවීම නිසා ඇති වන හෘදය පේශියේ රුද්ධරක්තය (ischaemia) උරස් තාන්තියේ වේදනාවට හේතු වේ. මේ තත්වය උග්‍ර වී සිදු වන වහීරුකන්තුක ඉන්පාකිභවනය (myocardial infarction) එයින් ඇති වන ප්‍රතිඵලයක් වේ.

ශායනික විස්තරය උරෝස්ථිය යට ඇති වන වෙනස් වනසුලු තීව්‍රතාවකින් යුත් පීඩාවක් උරස් තාන්තියෙන් පෙළෙන රෝගියාට දැනේ. සුළු පීඩාවක සිට පිහියෙන් අනින්නාක් වැනි හදිසියෙන් ඇති වන බලවත් පීඩාවක් දක්වා වේදනාව වෙනස් විය හැකිය. වේදනාව විනාඩි 2-3ක් පමණ කාලයක් තුළ පවතින්නට පුළුවන. කලාතුරකින් එය ඊට වැඩි කාලයක් ද පවතියි. වම් උරපත්තට ද වම්බාහුව දිගේ ඇඟිලිවලට ද වේදනාව විහිදී යා හැකිය. එය හනුවට හෝ බෙල්ලේ පසුපසට ද විහිදෙන්නට පුළුවන. රෝගියාගේ මුහුණ සුදුමැලි වී ඩාදියෙන් වැසී ඇඟ සීතල වෙයි. එවිට රෝගියා දරදඬු වේ. ඔහු ස්වල්පයක් වත් සෙලවුණ හොත් වේදනාව වැඩි වේ. ඇතැම් විට කෙනකු නිශ්චලව සිටින විටත් හදිසියෙන් මේ වේදනාව ඇති වන්නට පුළුවන. ශාරීරික ලෙස වෙහෙස වීමෙන් පසුවත් වේදනාව ඇති වන්නට පුළුවන. නිශ්චලව සිටින විට ඇති වන උරස් තාන්තිය වෙහෙස වීමෙන් ඇති වන එම රෝගයට වඩා බරපතළය.

(කර්තෘ: සී. කීර්තිසිංහ)

(සංස්කරණය: 1970)