අඞ්ග විස්ඵුරණ (අඞ්ග ස්ඵුරණ) ශාස්ත්‍රය
ශරිරයේ ඒ ඒ තන්හි මස් නැටීමෙන් නිර්දිෂ්ට ඉෂ්ටානිෂ්ට ඵල ප්‍රකාශ කිරීමට ඉවහල්වන ශාස්ත්‍රය අඞ්ග විස්ඵුරණ ශාස්ත්‍රය යන නමින් හැඳින්වේ. මේ ශාස්ත්‍රය පිළිබ‍ඳ විශ්වාසය ඉතා පුරාණ කාලයෙහි පවා පැවති බව සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථයන්ගෙන් පෙනේ. කොසොල් රජ රණබිමට බැස සුරතින් කඩුව ගත් කල දෙවඟනන්ගේ වමැස සතුරු වනිතාවන්ගේ දකුණැසත් ලෙළදුන් බව කාව්‍යශේඛරයෙහි (1.40) දැක්වේ. යුද්ධයෙන් මරණයට පත් සතුරන් දෙව් ලොව උපන් කළ දෙවඟනන්ට ප්‍රිය සමාගමයක් ඇතිවන බවට නිමිත්තක් වශයෙන් ඔවුන්ගේ වමැස නැටීමත් ස්වකීය ස්වාමිපුරුෂයන්ගේ වියෝගයෙන් දුක් වන බවට නිමිත්තක් වශයෙන් සතුරු වනිතාවන්ගේ දකුණැස නැටීමත් වන බව මින් පළවේ. රඝුවංශයෙහි එන ඉන්දුමතියගේ ස්වයංවර විවාහය සඳහා සභා ශාලාවට පැමිණි අජ කුමරුහට මැය මා පතා ද, නොපතා දැ යි සැකයෙන් උපන. එකෙණෙහි ම අජ කුමරුගේ දක්ෂිණ බාහුවෙහි අඟු පලඳනාවට ආධාර වූ පෙදෙස චලනය වීමෙන් එය භාර්‍ය්‍යා ලාභයට ලකුණක් බැවින් සැකය දුරුවී යයි සඳහන් වේ. කාශ්‍යප සෘෂිවරයාගේ තපෝවනයට පිවිසි දුෂ්‍යන්ත රජුගේ බාහුවෙහි මස් නැටූ බවත් අනතුරුව ඔහුට ශකුන්තලාව ලැබුණු බවත් අභිඥානශාකුන්තලයෙහි සඳහන් වේ.
මේ ශාස්ත්‍රයට අනුව පුරුෂයන්ගේ ශරීරයෙහි දක්ෂිණ පාර්ශ්වයේ මාංසවචනය ද ස්ත්‍රීන්ගේ වාම පාර්ශ්වයෙහි මාංස චලනය ද ශාස්ත්‍රෝක්ත ඉෂ්ට ඵල ගෙනදීමට හේතුවන බවද පුරුෂයන්ගේ වාම පාර්ශ්වයේත් ස්ත්‍රීන්ගේ දක්ෂිණ පාර්ශ්වයේත් මාංසවලනයෙන් විපරීත ඵල ගෙන දෙන බව ද සඳහන් වේ.
ශරීරයේ විවිධ අංගප්‍රත්‍යාංගයන්හි මාංසචලනයෙන් ඇතිවන නානා ප්‍රකාර ශුභාශුභ ඵල දෛවඥකාමධේනුව ආදි ග්‍රන්ථයන්හි විස්තර වේ.
(සංස්කරණය:1963)
