අද්‍රියාතික් මුහුද
මධ්‍යධරණී මුහුදෙහි වර්ග සැතැපුම් 60,000ක් පමණ විශාල වූ කොටසකි. ඉතාලියත් බෝල්කන් අර්ධද්වීපයත් අතර පිහිටි මෙය ප්‍රධාන මුහුද හා එක් වන්නේ සැතැපුම් 45ක් පළලැති ඔට්රාන්ටෝ සමුද්‍රසන්ධියෙනි. අඩි 150කට වඩා ගැඹුරු නොවන වැනීසි බොක්ක මෙහි උතුරු සීමාවයි. මේ මුහුදෙහි සාමාන්‍ය දිග සැතපුම් 500ක් පමණ වේ. වැඩි ම පළල සැතැපුම් 140කි. වැඩි ම ගැඹුර අඩි 4,100කි. මධ්‍යධරණී මුහුදේ ඉතා ම නොගැඹුරුවූ ද ලවණත්වයෙන් අඩු වූ (37%) ද කොටස මේ මුහුදයයි සලකනු ලැබේ. එයට ගලාබසින ගංගා කීපය අතුරින් විශාලතම ගංගාව ඉතාලියේ පෝ ගඟයි. අද්‍රියාතික් මුහුදේ ඉතාලි වෙරළ යුගෝස්ලෝවියාවට සහ ඇල්බේනියාවට අයත් ඩැල්මේෂියානු වෙරළ තරම් කඩතොලු සහිත නොවේ. එහෙත් වැනීසිය, අංකෝනා, බාරි සහ බ්‍රින්ඩිසි යන වැදගත් නැව්තොටවල් කීපයක් ම එහි ඇත. ස්පිලිට්, fපියුමේ (රියෙකා) සහ ට්‍රියෙස්ට් නැගෙනහිර වෙරළේ වැදගත් වරායවල්ය. ඩැල්මේෂියානු වෙරළ ගිලා බැසීමෙන් ශේෂ වී තිබෙන ගල් බහුල කුඩා කොදිව් කීපයක් ද ඒ දිගට ඇත්තේය.
මධ්‍යකාලීන ප්‍රධාන වෙළඳ මාර්ගයක් ව පැවැතුණු මේ මුහුද ඉතා පුරාණ කාලයේ සිට ඉතාලිය හා බෝල්කන් රටවල් අතර වෙළඳ නැව් යනෙන මාර්ගයක් විය. වැනීසිය වෙළඳ මධයස්ථානයක් හැටියට දියුණුවත් ම දකුණු ජර්මනිය හා මධ්‍ය යුරෝපීය දේශයන් කරා අද්‍රියාත්‍රික් මුහුද මගින් යෑමේ ඇති ගමන් පහසුව නිසා එම මුහුදෙහි වැදගත්කම වැඩිවිය. 1869 දී සූවස් ඇළ විවෘත කිරීම අද්‍රියාතික් මුහුදේ වෙළඳ වැදගත්කමට පහරක් වූ නමුත්, අද පවා එය අවට රටවල් සහ මධ්‍ය යුරෝපීය රටවල් සම්බන්ධ කරන වැදගත් වෙළඳ මාර්ගයක් ව පවතී.
(සංස්කරණය:1963)
