අල් ෆරාස්ඩක්
(641-728). ඕමයියාද් (661-750) යුගයේ සිටි ශ්‍රෙෂ්ඨ අරාබි ජාතික කවීන් සතරදෙනාගෙන් කෙනෙකි.
බස්රාවේ උපන් අල් ෆරාස්ඩක් කවියකු වශයෙන් කීර්තියට පත් වූයේ පසළොස් වැනි වියේ දී ය. උපහාසාත්මක රචනා විෂයයෙහි සහජ දස්කමක් දැක්වූ මෙතෙම සිය දේශපාලන සතුරන්ට පහර දීම සඳහා එය අවි කොට ගත්තේය. සියාද් (Ziyad) නමැත්තා බස්රාවේ පාලකයා බවට පැමිණීමෙන් පසු ෆරාස්ඩක් පළමු කොට කූපා නගරයට ද එතැනින් මෙදිනා (මෙඩි) නගරයට ද පලා ගියේය. මෙදීනාහි සෙයිද් අල් ආසී නමැත්තා විසින් ආදරයෙන් පිළිගනු ලැබූ ෆරාස්ඩක් එම නුවර දස අවුරුද්දක් පමණ ජීවත් වූයේය. මොහු මෙදීනාවේ විසූ දස අවුරුද්ද තුළ බෙඩුවින් ගෝත්‍රිකයන් කෙරෙහි උපහාස එල්ල කරමින් නොයෙක් රචනාවන් කෙළේය. එසේ වුව ද ඔහු නගරයෙහි දේශපාලන කටයුතුවලින් බැහැර වී සිටියේය.
හෙතෙම ප්‍රාග් ඉස්ලාම් කාව්‍ය සම්ප්‍රදාය මඳ වශයෙන් වුවද වෙනස් කිරීමට පොහොසත් වූ කීර්තිමත් කවියෙකි. මොහුගේ ශෘංගාරාත්මක රචනාවන් පිළිකුල් කළ පළමුවැනි මෙර්වාන් (Merwan) කාලිප් විසින් මොහු මෙදීනා නගරයෙන් නෙරපා හරින ලදි. නාස්තිකාර ජීවිතයකට ඇබ්බැහි වී සිටි මෙතෙම සියාද්ගේ මරණයෙන් පසු යළිත් බස්රා නගරය බලා ගියේය. එහි දී ඔබෙයිද් අල්ලා ඉබ්න් සියාද්ගේ (Obaid Allah Ibn Ziyad) ප්‍රසාදය දිනා ගෙන සිටි පරාස්ඩක් ලියූ කවි බෙහෙවින් ම සිය පවුල් ජීවිතයෙහි අවුල් වියවුල් විදහාපායි. මේ අතර තම පිළිමල් කවියා වූ අල් ජරීර් (බ.) හා ඔහුගේ ගෝත්‍රයක් උපහාසයට ලක් කර පද්‍ය රචනා කළේය. මුආවියාගේ කාලයේ දී අප්‍රකට දේශපාලන ජීවිතයක් ගත කළ මොහු පසුව අබ්ද් අල්ලා ඉබ්න් සොබෙයිර් රජුට සම්පූර්ණ සහයෝගය දුන්නේය.
(සංස්කරණය: 1965)
