ආග්වාස්කාන්යේන්ටේස්
මැක්සිකෝවේ මධ්‍යම කොටසේ පිහිටි ජනපදයක් හා එහි අගනුවර ද මෙනමින් හැඳින්වේ. ජනපදයේ ජනගහනය 1950 දී 188,075ක් විය. විශාලත්වය ව. සැ 2,499කි. එයින් විශාල කොටසක් අඩි 6,000ට වඩා උස සානුවකි. රියෝ ග්රෑන්ඩ් ගංගාවේ අතුවලින් ජලය ලබන මේ ජනපදයෙහි දේශගුණය සෞම්‍යය; සැපදායකය. මෙහි උතුරු හා බටහිර පෙදෙස්වල සාරවත් නිම්න සාර්ථක ලෙස ගොවිකර්මාන්තය සඳහා යොදා තිබේ. ධාන්‍ය වර්ග, බෝංචි, කපු, දුම්කොළ සහ පලතුරු එහි ප්‍රධාන වැවිලිය. ධාන්‍ය වර්ග ද මෙහි ඇති කරනු ලබන අශ්ව, ගව, කොටළු ආදි සත්තු ද අවට ජනපදවලට යවනු ලැබෙත්.
මැක්සිකෝ නගරයට සැ. 364ක් වයඹින් මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 600ක් උසින් පිහිටා ඇති ආග්වාකාලයේන් ස්ටේස් නුවර වූකලි දියුණු වෙළඳ නගරයකි. මෙය කර්මාන්ත අතින් ද සැලකිය යුතු වේ. මෙහි පවත්නා කර්මාන්ත අතුරෙහි පිඟන් බඩු සෑදීම සහ රෙදිපිළී ද්‍රව්‍ය නිපදවීම මුල් තැන ගනී. සොම්මර වැඩ, බිම වර්ග සෑදීම, දුම්කොළ කර්මාන්තය සහ යකඩ වැඩ අනික් වැදගත් කර්මාන්තයෝයි. උණුදිය උල්පත් නිසා ද මුල් වැස්සන් විසින් කරන ලද බිං ගෙවල් පන්ති නිසාද මෙය විශේෂ ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. 1575 පටන් ජනාවාසයක් බවට හැරවුණු මෙහි ජනගහනය 1950 දී 93,363ක් විය.
(සංස්කරණය: 1965)
