ආදාහනය
මළ සිරුරු දැවීම ආදාහනය යනුවෙන් හැඳින්වේ. සංස්කෘත ආදහන ශබ්දය පාළියෙහි එන ආළාහන ශබ්දය අනුව හැඩගැසීමෙන් ආදාහන යි සිද්ධ වූ සේයි. ආදහනය ඉතා පුරාණයේ පටන් පැවත එන්නක් බවට පැරණි සංස්කෘතීන්ගෙන් සාක්ෂි ලැබේ. ඇතැම් යුරෝපීය රටවල ද ආදි කාලයේ පැවතුණු මෙම චාරිත්‍රය එම රටවල අභාවයට යෑමට හේතුව ක්‍රිස්තියානි ධර්මයට අනුකූල වූ මළවුන් කෙරෙන් නැඟිටීම පිළිබඳ විශ්වාසය යි හැඟේ. පුරාණ හින්දුවරුන් මළසිරුර කෙරෙහි පිළිපැදි සිවුවැදෑරුම් ක්‍රම අතර ආදාහනය ද වූ බව “ යෙ නිඛාතා යෙ පරොප්තා, යෙ දග්ධ යෙ චොද්ධිතාඃ (භූමදාන කරනු ලැබූ යමෙක් වේ ද අමු සොහොනෙහි ලන ලද යමෙක් වේ ද දහනය කරනු ලැබූ යමෙක් වේ ද ගුහාවල හෝ ගස් වල තැන්පත් කරනු ලැබූ යමෙක් වේ ද) යන අථර්ව වේද පාඨයෙන් පෙනේ. ගිනි දෙවියාට පිදීමෙන් මිය ගියහු පවිත්‍රත්වයට පත්වෙතැයි යනාදි වූ ආගමික අදහස් මළ සිරුර ආදාහනය කිරීමේ සිරිතට පදනම් වන්නට ඇතැයි කල්පනා කළ හැක. පැරණි භාරතීය රජුන්ගේ ආදාහනය පිළිබඳ තතු රාමායණයේ අයෝධ්‍යා කාණ්ඩයෙහි එන දශරථ රජුගේ ආදාහනය පිළිබඳ විස්තරයෙන් හෙළිවේ. අගනා රෙදිපිළියෙන් හා මලින් හා සුවඳින් රජුගේ සිරුර වසනු ලැබීය. රාජකකුද භාණ්ඩ දෙකක් වූ සුදුකුඩය හා චාමර රැගත් පෙරහැරෙහි සිවිකාවක මෘත ශරීරය ගෙනයන ලදී. රජුගේ අග්නිහෝත්‍ර පූජාවට දිනපතා පාත්‍ර වූ ගිනි ද පෙරහැරෙහි ගෙන යනු ලැබීය. පූජකවරු ද අවුල් වුණු හිසකෙසින් යුතු ස්ත්‍රීහු ද රජුගේ ගුණ වණන වන්දිභට්ටයෝ ද පෙරහැරේ ගියහ. දුප්පතුන් සඳහා රන් හා මැණික් මඟ දෙපස වීසිකරන ලදී. සරයු ගඟ අද්දර සඳුන් දරින් තනන ලද දරසෑයෙහි සිරුර තබා දර සෑය සමීපයෙහි අවසාන චාරිත්‍ර සිදු කරන ලදි. පූජකවරු ද මියගියහුගේ කිට්ටු ඥාතිවරු ද ඊට සහභාගී වූහ. දශරථ රජුගේ සිරුර චිතකය මත තිබිය දී ඊ පිට යඥ පාත්‍ර තැබූ බමුණෝ මන්ත්‍රපඨනය කරමින් රජුගේ පූජාවට භාජන වූ ත්‍රිවිධ ගිනි නිසි තැන්වල තැබූහ. හෝතෲන් විසින් කුසතණ ආදි පවිත්‍ර වස්තූන්ගෙන් පිසදමන ලද යඥපාත්‍ර චිතකයෙහි බහාලන ලදි. චිතකයෙහි ලූ දේ අතර ස්‍රැච් නමැති හැන්ද, සැක් පාත්‍ර, යාගස්තම්භයෙහි බහාලු කෂාල නම් වූ ලී වළලු, වංගෙඩිය, මෝල්ගහ සහ අරණී නම් වූ ගිනිගානා දඬු ද විය. ඉන්පසු මන්ත්‍ර ජප කිරීමෙන් පවිත්‍ර කරනු ලැබූ සතකු මරා උගේ මස් හා අතුණුබහන් රජුගේ සිරුර මත අතුරන ලදි. චිතකය අවට නඟුලින් සෑමෙන් පසු පැටවකු සහිත එළදෙනක් මුදා හරින ලදි. සිරුරට තෙල්, ගිතෙල් හා සුවඳ පැන් ඉසීමෙන් පසුව පුත් වූ භරත හා ඔහුගේ නෑයින් විසින් චිතකයට ගිනි දල්වන ලද්දේය. චිතකයට ගිනි තැබීමෙන් පසුව සරයු ගඟේ ශුද්ධ වූ ජලයෙන් ස්නානය කළ භරත සිය පියාගේ නමින් ජලාඤ්ජලියක් පිදීය. රාමායණයෙහි එන මෙම විස්තරය උත්තර භාරතීය පිටපත්වල පමණක් දක්නා ලැබීමෙන් මේවා උතුරු ඉන්දියාවේ පැවති චාරිත්‍ර බව පෙනේ. ආදාහන සිදුකිරීම හා සම්බන්ධ විවිධ චාරිත්‍ර පිළිබඳ විස්තර හා ව්‍යවස්ථාදිය ඍග්වේද, ශතපථ බ්‍රාහ්මණ, අශ්වලායන ගෘහ්‍ය සූත්‍ර, කාත්‍යායන ශ්‍රෞත සූත්‍ර, මනුස්මෘති ආදි ග්‍රන්ථයන් ඇතුළත්ය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී දේහය ආදාහනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් මල්ල රජදරුවන් ආනන්ද මහාස්ථවිරයන්ගෙන් තොරතුරු විමසූ විට චක්‍රවර්ති රජකුගේ ශරීරය කෙරෙහි පිළිපදිනා අයුරින් ම පිළිපැද්ද යුතු යයි උන්වහන්සේ විසින් වදාරන ලදි. ඒ මෙසේයි : “ චක්‍රවර්ති රජහුගේ ශරීරය අලුත් වූ කසී වස්ත්‍රයෙන් වෙළන්නාහුය. අලුත් වූ වස්ත්‍රයෙන් වෙළා මනාකොට නඟා නෙළන ලද කපු පුළුනෙන් වෙළන්නාහුය. නඟා නෙළන ලද කපු පුළුනෙන් වෙළා අලුත් වූ කසී වස්ත්‍රයෙන් වෙළන්නාහුය. මෙම ක්‍රමයෙන් පන්සියයක් පමණ කපු පුළුන්, කසී වස්ත්‍ර යන දෙකින් සක්විති රජහුගේ ශරීරය වෙළා රනින් කළ තෙල් දෙණක බහා එබඳු ම වූ අනික් රන් දෙණකින් වසා සියලු සුවඳ දරින් දරසෑයක් කොට චක්‍රවර්ති රජහුගේ ශරීරය ආදාහනය කරන්නාහුය ” (දීඝ නිකාය, මහාපරිනිර්වාණ සූත්‍රය, ද සොයිසා පරිවර්තනය, 833 පිට). ථුපවංසයෙහි ද “ කුසිනාරා නුවර මල්ල රජ දරුවෝ සක්විති රජක් හට කරන මහ පෙරහරක් මෙන් පුළුන්පට පන්සියයකින් ද සළුපට පන්සියයකින් ද මේ සැටියේ දාසක් වර වෙළා, ඒ භාග්‍යවත් බුදුන්ගේ ශරීරය සුවඳ තෙලින් පුරන ලද රන් දෙණෙහි වඩාලා එබඳු වූ රන්දෙණ පිධානයකින් වසා එක්සිය විසි රියන් උසැති කොට බඳනා ලද සඳුන් දර සෑයෙහි මුදුනට වැඩූහ ” යි කියැවේ. ධාතුවංසයෙහි එන ආදාහන විස්තරය ද මීට බෙහෙවින් සමාන වූවකි. ලංකාවේ වැඩ සිට අපවත් වී වදාළ මහාමහේන්ද්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේගේ ද සංඝමිත්තා ස්ථවිරීන් වහන්සේගේ ද කාවන්තිස්ස, දුටුගැමුණු එළාර ආදි රජුන්ගේ ද මෘතශරීර පූජා සත්කාර සහිතව ආදාහනය කරවන ලද බව මහාවංසාදි ග්‍රන්ථයන් ගෙන් පෙනේ.
මහනුවර යුගයේ විසූ රජුන්ගේ ආදාහන චාරිත්‍ර පිළිබඳව ද යම් යම් කරුණු පොතපතින් හෙළි වේ. රජකුගේ මරණය හා ආදාහනය පිළිබඳ මනා විස්තරයක් ඩේවි විසින් ලියන ලද “ ලංකාවේ අභ්‍යන්තරය පිළිබඳ විස්තරයක් ” (An Account of the Interior of Ceylon) නමැති ග්‍රන්ථයෙහි එයි. එහි දැක්වෙන පරිදි දෙණක බහාලන ලද රජුගේ සිරුර පල්ලැක්කියක තැන්පත් කොට ජන ප්‍රධානීන් සහිත පෙරහරින් ආදාහන මඩුව වෙත ගෙනයනු ලැබීය. මිනිසුන් සතර දෙනකු විසින් ඔසවා ගෙන යනු ලබන ලෑල්ලක් මත හුන් ස්ත්‍රීන් දෙදෙනෙක් දෙණ දෙසට විලඳ ඉස්සෝය. ආදාහන භූමියෙහි ගොඩනංවන ලද දරසෑයක දෙණ තැන්පත් කොට තෙල්, සඳුන් දර, සුවඳ දුම්මල හා සුවඳ වර්ග එයට දමා මියගියහුගේ කිට්ටු ඥාතිවරයකු විසින් දර සෑයට ගිනි දල්වනු ලැබීය.ඉන් එකොළොස් දවසක් යන තුරු මළ බෙර ගැස්වීම සිදු විය. එකොළොස් දවසක් යන තෙක් දරසෑයේ ගිනි නොනිවී තිබෙන්නට හරින ලදි. එකොළොස් වැනි දින අමාත්‍යවරුන් හා ප්‍රභූහු රජකුට උවමනා ආහාරපාන හා වෙනත් දේ ඇතිව ආදාහන භූමියට ගියාහුය. කිරි සහ පොල් වතුර ඉස දර සෑයේ ගිනි නිවන ලදි. ශේෂ වී ඇති අළුගොඩින් ඇට කැබලි කීපයක් කළයක දමා වසනු ලැබීය. ඉතිරි අළු හා ඇට ඇමතිවරුන් ගෙන ආ පඩුරු හා සමඟ වළලනු ලැබීය. කළු ඇඳුම් ඇඳ මුහුණ වසා ගත් මිනිසකු ඇතකු හෝ අසකු පිට නංවා කඩුවක් හා කළයෙහි දමනු ලැබූ ඇටද ඔහු අතට දී අමාත්‍යාදීන්ගෙන් සැදි පෙරහැරින් මහවැලි ගඟේ කටුගස්තොටට ගෙන යන ලදි. එහි දී ඔරුවක නංවනු ලැබූ ඔහු ගඟ මැද දී කඩුවෙන් කළය දෙපලු කොට ගඟට දමා පීනා එතෙරට ගියේය. ඉන්පසු ඔහුට ජීවිතාන්තය දක්වා ගහින් මෙතෙර වීම තහනම් විය. අවමංගල පෙරහැරේ දී පොරි ඉසි ස්ත්‍රීන් ද එලෙස ම ගඟෙන් එතර ප්‍රදේශයෙහි ම සිටිය යුතු විය. ඉන්පසු අමාත්‍යවරුන් අලුත් රජු වෙත ගොස් අවමංගල කටයුතු අවසන් වූ බව සැලකර සිටිය යුතු විය. ස්නානය කොට පිරිසිදු වන ලෙස රජු විසින් ඔවුන්ට දන්වන ලදි. අලුත් රජ කළු ලේන්සුවක් පැලදීමෙන් ශෝකය පළ කළේය (කුරාලේ නැංවීම බ.)
සංඝරාජ සාධුචරියාවෙහි සඳහන් වැලිවිට සරණංකර හිමියන්ගේ ආදාහනය පිළිබඳ විස්තරයෙන් ද උඩරට ආදාහන චාරිත්‍ර පිළිබඳ කරුණු උගත හැකිය. “ සරණංකර හිමියන්ගේ සිරුර සුවඳින් නාවා පට්ට චීවරාදියෙන් ජීවමාන කාලයෙහි මෙන් සකස් කොට හැඳීම් පෙරවීම් කරවා රෑ දාවල් නොකඩවා මිනීබෙර ගස්වා, කොට්ටකුලිච්චම් ඇතිරිලි අතුරන ලද පේලාවට වඩා ඊ පිට පට්ට වස්ත්‍රයකින් හා පට්ට චීවරයකින් ද වසා ඒ පේලාව පල්ලක්කියට වඩා ඊට උඩින් උඩුවියනක් අල්වා ඉරසඳ සේසත්, මුතුකුඩ, තල්පත් අල්වා, සුවඳ දුම් කබල්, අත් පන්දම් අල්වා, කොඩි පිළි ආදියෙන් දෙපස සරසා කොඩිතුවක්කු, අත් තුවක්කු හඬින් හා තම්බෝරු පුරම්පේත්තු කොම්බු හොරණෑ තලි තම්මැට්ට බෙර දවුල් ආදී ශබ්ද පූජා සහිතව‚ කඩුතුවක්කු ලන්ස පටිස්තානාදීන් ගත් සේනා සහිත සේනාපති දිසාපතිවරුන්, රාජ රාජ මහාමාත්‍යවරුන් ඇතුළු ජන සමූහය හා මහ සඟ පිරිවර කොට ආදාහන ස්ථානයට ගෙන ගොස් සඳුන් දර ආදියෙන් බඳනා ලද දර සෑයෙහි වඩා හේරි තූර්යානාද මධ්‍යයේ ආදාහන කරන ලදි. ආදාහනයට පසුව සතියක් යන තුරුත් ස්ථානය අවට වට පැලලි බැඳ මුර සිටුවා සැන්දෑධුර අලුයම්ධුර කරවමින් කිරි හා සුවඳ පැන් අළු වලට වඩා අළු අස්කර අස්ථි වඩාගෙන ගොස් මතක දානයකට පසුව අම්පිටියේ ආරාමයෙහි චෛත්‍යයක් කරවා එම අස්ථි නිධානය කරන ලදි. ”
(සංස්කරණය: 1965)
[[ප්‍රවර්ගය:]]
[[ප්‍රවර්ගය:]]
