ඉමාම්
පෙරටුව යන්නා, මඟ පෙන්වන්නා, මාර්ගදේශකයා යනාදි අර්ථවත් අරාබි වචනයකි. මුස්ලිම් ප්රජාවර්ධනයත් සමග ආගමික කටයුතු සඳහා පේළි ගැසී සිටින භක්තිමතුන්ට චාරිත්ර විධි පෙන්වා දෙන්නාට ඉමාම් යන නාමය ව්යවහාර විය. මුල් කාලයේ දී මහමත්තුමා හෝ එතුමා විසින් අනුදන්නා ලද අනිකෙක් ඉමාම් වශයෙන් ක්රියා කෙළේය. මුස්ලිම් නීතිවේදීහු ජාතියට අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් අනුශාසනා කරන නායකයා ඉමාම් නමින් හැඳින්වූහ. මහමත්තුමාගෙන් පසු එතුමා වෙනුවෙන් පෙනී සිටින බැවින් ඔහුට ඛලීපා යන නම ද ව්යවහාර විය. නිර්දෝෂ ජීවිතය හා චරිතය, නීතිශාස්ත්රඥානය, වාග්චාතුර්ය්යය, දර්ශන ශ්රවණ පිළිබඳ අවහිරයක් නොමැතිවීම හා අංගවිකලත්වයෙන් තොරවීම, රාජ්ය කටයුතු නිසි පරිදි ගෙනයාමට අවශ්ය ඥානය, ආගම උදෙසා කරන සටන්වල දී ඒවා නිසි ලෙස ගෙනයාමට තරම් චිත්තධෛර්ය්යයක් ඇතිවීම, ඛුරායිෂ් ගෝත්රයෙන් පැවත එන්නකු වීම යන කරුණු ඉමාම් පදවියට පත්වන්නකු කෙරෙහි තිබිය යුතු සුදුසුකම්ය.
ශීය නිකායට අයත් ඉස්ලාම් භක්තිකයන් ඉමාම් පදවියට පත්වන්නා මහමත්තුමාගේ පවුලෙන් පැවත එන්නකු විය යුතු යයි සැලකීම නිසා අලි සහ ෆාතිමා යන දෙදෙනාගෙන් පැවත එන්නන්ට පමණක් මේ පදවිය සීමා කර තිබේ. ශීය ධර්මයේ හැටියට ඉමාම් පදවියට අලි පත් කරන ලද්දේ දිව්යමය නියෝගයකිනි. ඔහුගෙන් පැවත එන කවරකුට වුව ද මේ පදවිය උරුම බැවින් ඔවුන්ගෙන් කවරකු මේ පදවියට යෝග්ය දැයි විසඳා ගැනීමේ දී නොයෙක් වාදභේද ඇති විය.
ඉස්ලාම් ලබ්ධියේ සුන්නි නිකායට අයත් අබු හනීෆා, ඉබ්න් හන්බාල්, අල් ශාෆී හා මාලික් ඉබ්න් ආභාස් යන අධිකරණ සම්ප්රදායයන් සතරේ ආදි කර්තෘවරු ද ඉමාම් යන නමින් හඳුන්වනු ලැබෙත්. පසු කාලයෙහි විද්යාස්ථාන පිහිටුවන ලද උගතුන්ට ද ගෞරවයක් වශයෙන් ඉමාම් නාමය යෙදෙන්නට වන.
(සංස්කරණය: 1970)
