ඊඩිපස්
(Oedipus). ග්රීක ජනකථාවන්හි එන පරිදි තීබ්ස් ප්රදේශය පාලනය කළ ලේයස් රජුගේ සහ ජොකස්තා බිසවගේ පුත්රයාය. තමාට උපදින පුතුගෙන් තමාගේ මරණය සිදුවන බව ලේයස් රජුට අනාවැකියකින් දැනගන්නට ලැබුණේය. බිසවට ගැබක් හටගත් බව දැනගත් රජු දරුවා බිහිවන අවස්ථාවේ දී ඔහු විනාශ කර දමන ලෙස ඇයට අණකළ නමුදු ඕතොමෝ පුත්රයා කන්දකට ගෙන ගොස් දැමීමට මෙහෙකරුවකුට පැවරුවාය. මෙහෙකරුවා ද දරුවා සිතීරෝන් කන්දට ගෙන ගොස් පා විද ගසක එල්ලා තැබීය. කොරින්ත් දේශාධිපති පොලිබස් රජුගේ එඬේරකු විසින් ළදරුවා ගෙනයනු ලැබ, අපුත්රක වූ ඒ රජුගේ පෙරිබියා නමැති බිසව ඔහු පුත්රස්ථානයෙහි තබා ඇතිදැඩි කළාය. පාද ඉදිමී තිබුණු බැවින් ඔහුට ඊඩිපස් යන නම තබන ලදි. තරුණ වියෙහි දී වරක් ඩෙල්ෆි දෙවොල කරා ගිය ඊඩිපස්ට තමා ජන්මභූමිය කරා ගියහොත් තම පියා මරා තම මව හා විවාහයෙන් දරුවන් ලබන බවට දිවස් කීමක් එහි දී ඇසිණ. මෙයින් බියට පත් හෙතෙම පොලිබස් රජුගේ රාජධානිය හැර අන්කිසි ද ජන්මභූමියක් නොදන්නේ එහි නොගොස් අන් අතක් බලා ගියේය. අතර මඟ දී ඔහුට මුණ ගැසුණු අමුත්තන් පිරිසක් හා හටගත් ආරාවුලක දී ඔහු අතින් මැරුම් කෑ අය අතර ඔහුගේ නියම පියා වූ ලේයස් රජ ද විය. ඒ බව නොදත් ඊඩිපස්ට තීබ්ස් ප්රදේශය අසල දී ස්ත්රී හිසක් හා සිංහ ශරීරයක් සහිත රකුසියක් හමුවූවාය. ඇය අසන ප්රශ්නයකට පිළිතුරු දිය නොහැකි වූ හැමදෙන ම ගොදුරු කර ගැනීම ඇගේ සිරිතය. යමකු එය විසඳුවහොත් ඇගේ දිවි එතැනින් කෙළවර වේ. රාක්ෂසිය අසන ප්රශ්නය විසඳා ඇගේ විනාශය සිදු කළ හැකි කවරකුට වුව ද රාජ්යය හා ජොකස්තා බිසව ද පවරා දෙන බව ලේයස්ගෙන් පසු රජය බලාගත් ක්රියොන් නමැති කුමරා ප්රසිද්ධ කර තිබුණේය. රකුසිය ඊඩිපස් අමතා, “උදය කාලයේ පා සතරකින් ද මධ්යාහ්නයේ පා දෙකකින් ද සැන්දෑවේ පා තුනකින් ද ඇවිදින්නේ කවර සතෙක් දැ”යි ප්රශ්න කළාය. "ජීවිතය පිළිබඳ උදය කාලයෙහි අත්දෙකේ හා පාදෙකේ වහලින් යන බැවින් පාසතරකින් යෑම ද මධ්යාහ්න කාලය බඳු ඊළඟ වයසෙහි පාදෙකෙන් යෑම ද සැන්දෑවට සම කළ හැකි වෘද්ධ වයසෙහි සැරටියක ආධාරයෙන් ඇවිදින බැවින් පා තුනකින් යෑම ද සිදුවන හෙයින් ඒ සත්වයා නම් මිනිසා" යයි ඊඩිපස් කීය. ප්රශ්නය හරියාකාර විසඳූ බැවින් ප්රතිඥාවේ ප්රකාර ඊඩිපස්ට රාජ්යය හා ජොකස්තා බිසව ද ලැබුණේය. ස්වකීය මව බව නොදැන ජොකස්තා විවාහ කරගත් ඔහුට ඇය හා සහවාසයෙන් පොලිනීසස්, ඊටියොක්ලීස් යන පුත්තු දෙදෙනෙක් ද ඉස්මිනි, ඇන්ටිගනී යයි දූවරු දෙදෙනෙක් ද ලැබුණහ.
මින් ස්වල්ප කලකට පසු තීබ්ස් ප්රදේශයෙහි දරුණු වසංගත රෝගයක් පැතිර ගියේය. ලේයස් රජු මැරූ අය රටින් පිටිවහල් කළ විට එය සංසිඳෙන බව නෛමිත්තකයෝ ප්රකාශ කළහ. පියාගේ මරණය තමා අතින් සිදු වූ බව නොදත් ඊඩිපස් ඒ පිළිබඳව කරන ලද විපරම්වලින් තමා පිතෘඝාතකයා බවත් භාර්යාව කරගෙන ඇත්තේ සිය මව බවත් දැන දැඩි ශෝකයෙන් පෙළුණේ ස්වකීය ඇස් උපුටා දමා තීබ්ස් ප්රදේශයෙන් ඉවත්ව ගියේය. ඔහුගේ පුතුන් විසින් ඊඩිපස් රටින් පිටිවහල් කරන ලදැයි ඇතැම් ග්රන්ථවල දැක්වේ. ඇන්ටිගනී නමැති ඔහුගේ දියණියන් විසින් මඟපෙන්වන ලදුව ඊඩිපස් ඇටිකා දෙසට යන්නේ කොලොනොස් ප්රදේශයට නුදුරුව පිහිටි ප්රතිහිංසක දේවතාවන් තිදෙන අධිගෘහිත උපවනයකට සම්ප්රාප්ත විය. මෙබඳු ස්ථානයක දී ඔහුගේ මරණය සිදුවන බවත් මෘත ශරීරය තැන්පත් කළ රාජ්යය අභ්යුදය කරා ළඟාවන බවත් අනාවැකියකින් ඔහු දැනගෙන තිබුණේය. ඊඩිපස් ඒ රාජ්යය පාලනය කළ තීසියස් රජු කැඳවා තමා කවරෙක් දැයි හඳුන්වා දී ඒ ස්ථානයෙහි දී මියයාම සඳහා දෙවියන් තමා කැඳවූ බව ප්රකාශ කර එහි සත්යතාව හෙළි කිරීම පිණිස පරිණායක පුරුෂයකුගේ ආධාරයක් නොමැතිව ඔහුගේ මරණය සිදුවන ස්ථානය කරා ගියේය. එකෙණෙහි ම පෘථිවිය විවර වී ඊඩිපස් අතුරුදන් විය. ඊඩිපස්ගේ සහවාසයෙන් ජොකස්තාට දරුවන් නොලැබුණ බවත් ස්වකීය පුත්රයා සමඟ අඹුසැමියන් ලෙස හැසුරුණ බව දැනගත් ක්ෂණයෙහි ම ජොකස්තා සිය දිවි හානි කරගත් බවත් ඇතැම් ග්රන්ථවල සඳහන් වේ.
(සංස්කරණය: 1970)
