ඊපිරෝස්
(එපයිරස්)
(1) උතුරු දිග ග්රීසියේ පුරාණ රාජ්යයක් වූ මෙය ඊජියානු මුහුදු වෙරළ ඔස්සේ උතුරෙන් ඇක්රොසෙරෝනියානු තුඩුවේ සිට ඇම්බ්රේෂියානු බොක්ක දක්වා දකුණු දිගට විහිද ඉලිරියාව, මැසිඩෝනියාව, තෙසලිය, ඉටෝලියාව හා ඇකාර්නේනියාව යන පෙදෙස්වලින් වට වී පිහිටියේය.
ට්රෝයි නගරය විනාශ කිරීමෙන් අනතුරුව මෙහි පදිංචි වූ ඇකිලීස් වීරයාගේ පුත්ර පිරස්, ඊපිරෝස් අයත් කොටගෙන විසූ මොලෝසියානු අධිපතීහු සිය ආදිපිතෘ හැටියට සැලකූහ. ක්රි.පූ. 272 දී මිය ගිය පිරිස් රජු විසින් රෝමවරුන්ට විරුද්ධව සටන් කොට එක්සත් කරන ලද මෙපෙදෙස ක්රි.පු. 200 පමණේ දී ජනරජයක් බවට පත් විය. ක්රි.පු. 168 දී මෙම ජනරජය පර්සියස් හට ආධාර දීම නිසා රෝමවරුන් විසින් මුළුමනින් ම වනසාලන ලදි. අනතුරුව 146 දී ඇකියානු සංගමය විසුරුවා හැරීමේ දී මැසිඩෝනියාවේ පළාතක් වශයෙන් රෝම අධිරාජ්යය යටතට ගන්නා ලදි.
රෝම අධිරාජ්යය දෙකට බෙදීමේ දී පෙරදිග අධිරාජ්යයට හෙවත් බයිසන්තියානු අධිරාජ්යයට අයත් කොටසට වැටුණු ඊපිරෝස් ප්රදේශය මයිකල් ඇන්ජෙලස් කොම්නේනස් විසින් 1204 දී යළි නිදහස් රාජ්යයක් බවට පමුණුවන ලදි. අනතුරුව 14 වන සියවසේ දී සර්බ්වරුන් හා ඇල්බේනියානුන් ආක්රමණය කළ එපෙදෙස 1431 දී තුර්කිවරුන් විසින් අයත් කරගන්නා ලදි. 1881 දී මෙහි නැගෙනහිර කොටස ග්රීසියට අයත් වූ අතර 1919 දී උතුරු කෝර්ෆු වෙරළෙහි වූ සීමාවක් දක්වා බටහිර කොටස ද එයට අයත් විය. ඊපිරෝස්හි උතුරු කොටස දකුණු ඇල්බේනියාව සතු විය.
(2) වර්තමාන ග්රීසියේ පෙලොපොනීසස් කෙරෙන් උතුරෙහි වූ බටහිර කොටසය. ආර්ටා, යෝආනිනා හා ප්රෙවේසා යන පාලන කොට්ඨාස මීට අයත්ය. ව.සැ. 3,611ක් විශාල මෙහි ජනගහනය (1961) 352,604කි.
(සංස්කරණය: 1970)
