දිසා පාලන අධිකාරිය
දිස්ත්රක්කයක සංවර්ධන කටයුතු සැලසුම් කිරීම හා ක්රියාත්මක කිරීම සඳහා ද එහි දී නිලධරවාදයෙන් මතු වන බාධක දුරලා උපරිම කාර්යක්ෂමතාවයක් ඇති කිරීම සඳහා ද පිහිටුවන ලද සංවිධානයකි, දිසා පාලන අධිකාරිය. සංවර්ධන කටයුතු ක්ෂේත්රයෙහි සෑම මට්ටමක ම නායතක්වය මහජන නියෝජිතයන් අතට පත් කර තිබේ. ජාතික මට්ටමේ දී අගමැතිනිය හා කෘෂිකර්ම හා ඉඩම් ඇමතිවරයා වෙත ද දිස්ත්රික්ක මට්ටමේ දී දිසා පාලන අධිකාරිය වෙත ද ප්රදේශීය මට්ටමේ දී කෘෂිකාර්මික ඵලදා වර්ධන කමිටු (බ.) වෙත ද ග්රාමීය මට්ටමේ දී ගොවිකාරක සභා (බ.) වෙත ද මෙම නායකත්වය පැවරී ඇත. දිසා පාලන අධිකාරියේ මෙහෙයුම් මැදිරිය අග්රාමාත්ය සම්බන්ධීකරණ කාර්යාලයයි. දිසා පාලන අධිකාරී වශයෙන් කටයුතු කරන්නේ ඒ ඒ දිස්ත්රික්කයේ නියෝජ්ය අමාත්යවරයකි. ඒවායේ කාර්යාල කච්චේරිවල පිහිටුවා ඇත. දිසා පාලන අධිකාරීහු ඊට පහළ මට්ටම්වල ද සංවර්ධන කටයුතුවල දී සහාය වන කෘෂිකාර්මික ඵලදා වර්ධන කමිටු, ගොවිකාරක සභා, ග්රාම සංවර්ධන සමිතිවලින් ඉදිරිපත් කෙරෙන සැලසුම් පරීක්ෂා කරති. ඉන්පසු දිස්ත්රික්කයේ මන්ත්රීවරුනට යවනු ලැබේ. ඒවා සංශෝධනය කිරීමට ඔවුනට අවකාශ ඇත. සැලසුම්වල ප්රගතිය පරීක්ෂා කිරීම, සම්පත්වලින් උපරිම ප්රයෝජන ලබා ගැනීම සඳහා මුදල් එක් ව්යාපාරයකින් තවෙකකට මාරු කිරීම, ව්යාපාර ක්රියාත්මක කිරීමේ දී සංශෝධන ඇති කිරීම දිසා පාලන අධිකාරීන්ගේ ත්රෛමාසික රැස්වීම්වල දී සිදු කෙරෙනු ඇත. මෙම රැස්වීම්වලට දිස්ත්රික්කයේ මන්ත්රීවරුන් ද රජයේ නිලධාරීහු ද සහභාගී වෙති.
1973 ඔක්තෝම්බරයේ දී නිෂ්පාදන සංග්රාමය ප්රකාශයට පත් කරමින් දිසා පාලන අධිකාරී ක්රමය අගමැතිනිය විසින් අරඹන ලදී. ජාතික අරමුණු සඳහා දිස්ත්රික්ක තුළ රාජ්ය තන්ත්රයට අදාල සියලු ම සම්පත් උපරිම ප්රයෝජන ලැබෙන පරිද්දෙන් මෙහෙයවීම නව ක්රමයෙන් අපේක්ෂා කරන ලදි. මෙය සාර්ථක කර ගැනීම සඳහා විමධ්යගත අයවැය ක්රමය ද හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙම ක්රමයේ කැපී පෙනෙන ලක්ෂණය නම් ජාතික රාජ්ය සභාවේ දී අනුමැතිය ලැබූ වහා ම මුදල් කලින් ම දිස්ත්රික්කවලට යැවීමට හැකි වීමයි. එනයින් දිස්ත්රික්කවල වැඩ කටයුතු කඩිනම් විය. එමෙන් ම දිසා පාලන අධිකාරියට වෙන් කරන ලද මුදලින් ඉතිරි කොටසක් හෝ ප්රයෝජනයට නොගත් කොටසක් තවත් දෙයක් සඳහා යොදා ගැනීමට ද අවකාශ සැලසී ඇත.
දිසා පාලන අධිකාරී ක්රමයේ යහපත් ප්රතිඵලයක් නම් සෑහෙන කාලයක් ගත වන සංවර්ධන වැඩ කටයුතු බලා සිටිය දී ම වාගේ අවසන් කරමින් නව යුගයක් උදා කිරීමයි. යටත් විජිත ක්රමයෙන් උරුම වුණු ගතානුගතික නිලධාරී පාලන ක්රමයේ බාධක බිඳ දමා සීමාසහිත සම්පත්වලින් උපරිම ප්රයෝජන ගැනීමටත් කෙලින් මහජනයා සංවර්ධන හා පරිපාලන කටයුතුවලට සම්බන්ධ කර ගනිමින් පරිපාලන රටාවේ ද ග්රාමීය අංශයෙහි ද නවෝදයක් ඇති කිරීමටත් නව ක්රමය සමත් වී ඇත. ලොව කිසි ම රටක මෙතෙක් මෙවැන්නක් ආරම්භ වී නැත. එහෙයින් දිසා පාලන අධිකාරිය ශ්රී ලංකාවට ම ආවේණික වූ ක්රමයක් වශයෙන් හැදින්විය හැකි ය.
(කර්තෘ: තිස්ස ඊරියගම)
(සංස්කරණය නොකළ)