නවගමුව

කෑගලු-පොල්ගහවෙල මාවතේ දේවාලගමට සැතපුම් 1 ½ක් පමණ බටහිරින් නවගමුව පිහිටා ඇති නගරයකි. සබරගමු පළාතේ කෑගලු දිස්ත්‍රික්කයට අයත් ගමක් වන නවගමුව වඩාත් ප්‍රසිද්ධියට පත් ව ඇත්තේ එහි පත්තිනි දේවාලය නිසා ය. ඉතා දැකුම්කළු ස්ථානයක පිහිටි මේ විහාර දේවාල සංකීර්ණය නා රුක්වලින් ආවරණය වී ඇත. මේ පිළිබඳ H.C. ...........සඳහන් කරයි. පළමුවන ගජබා රජුගේ (ක්‍රි.ව. 114-136) කලයේ දී ලක්දිවට හඳුන්වා දෙන ලද පත්තිනි ඇදහිල්ල අනුව මුලින් ම ඉදි වූ පත්තිනි දේවාලයක් ලෙස මෙය ද හඳුන්වනු ලැබේ. මේ හා බැඳුණු ජනකථාවක් ඇත. එය මෙසේ ය.

ඇටයක් නැති ව නුග පැලවිනි නුං ගමුවේ

කඩයක් නැතිව බඩු විකුණී මී ගමුවේ

සබයක් නැතිව නඩු තෝරති ගන්නොරුවේ

ඇදයක් නැති ලියක් සිටියා නව ගමුවේ

කුඩා ළමුන්ට වැළදෙන රෝග සහ වසංගත රෝග සුවකර ගැනිම පිණිස පත්තිනි දෙවියන්ගේ අනුග්‍රහය ලබා ගැනුණි. කිරි අම්මාවරුන්ට දානය දීම, ගම්මඩු උත්සවය, අං ඇඳිම වැනි චාරිත්‍ර වාර්ෂික ව මෙහි පැවැත්වේ.

නවගමු දේවාලය

කොළඹ අවිස්සාවේල්ල පාරේ සැතපුම් 13ක් යන තැන කැළණි ගඟ අසබඬ ද පත්තිනි දේවාලයකි. එය ද හඳුන්වන්නේ නවගමු පත්තිනි දේවාලය යනුවෙනි. නමුත් එය නවගමු දේවාලය නමින් පුරාණයේ දී හඳුන්වා ඇතැයි කියනු ලැබේ. එනම් නාගස් ගොමුවක පිහිටා ඇති බැවිනි. පළමුවන රාජසිංහ රජු (ක්‍රි.ව. 1581-93) ශිවාගමය වැළද ගැනිමෙන් පසුව මෙය කළ බව කියවේ.

(කර්තෘ: එච්.එම්.එස්. තුන්දෙණිය:)

(සංස්කරණය නොකළ)