නිල මැස්සා

(Blue bottle). Insecta වර්ගයේ ඩිප්ටෙරා ගෝත්‍රයට අයත් Calliphoridae කුලයේ පොදු සාමාජිකයකු ලෙස නිල මැස්සා ගත හැක. සත්ත්ව විද්‍යාත්මක ව Calliphora vomitoria ලෙසින් නම් කරනු ලැබ ඇති නිල මැස්සා, ගෙමැස්සාට තරමක් සමාන වන අතර ම ප්‍රමාණයෙන් ඊට වඩා විශාල වේ. මොවුන්ගේ ශරීරයේ තද නිල් පැහැ වර්ණයක් දරයි. කළු පැහැති කේශර දේහය පුරා දැකිය හැකි ය. නිල මැස්සාගේ ඇස් රතු දුඹුරු වර්ණයක් ගනී.

සාමාන්‍යයෙන් නිල මැසි කීටයින් සත්ත්ව මළ සිරුරු, මස්, චීස් සහ කුණු වන මළ සිරුරු ආදිය මත යැපේ. ගැහැණු නිල මැස්සියන් බිත්තර දැමීම පිණිස සුදුසු ස්ථාන සොයමින් නිවෙස් අසල ගුමු නද දෙමින් ගැවසෙන ඉතා කරදරකාරී අවස්ථාවන් අපට දැකගත හැක. බිත්තරයෙන් බිහිවන නිල මැසි කීටයා පාද රහිත වන අතර ඉංග්‍රීසියෙන් Maggots නමින් හඳුන්වයි. හිසක් රහිත ආකාරයක් පෙන්නුම් කරන නමුත්, මෙම කීටයන්ගේ හිස ඉතා කුඩා සහ උරස තුළට නෙරුනු ස්වභාවයක් ගනී. මෙම කීටයා කෝෂ්ඨගත වීමෙන් පිළවෙක් බවට පත් වේ. පිළා කෝෂ්ඨය ඉතා ඝන ආවරණයකින් සමන්විත වන අතර එය කීටයාගේ සම ඝන වීමෙන් නිර්මාණය වේ. නිල මැස්සා පිළා කෝෂ්ඨයෙන් එළියට පැමිණීම එහි කෙළවරකින් සිදුරක් සාදා ගැනීමෙන් සිදු වේ. ගෙමැස්සාගේ මෙන් ම නිල මැස්සාගේ ද පරිණත හා කීට අවස්ථා යන ආකාර දෙකෙහි දී ම ආහාර ගන්නේ ද්‍රව ආහාර ලෙව කෑමෙන් සහ ඝන ආහාර මතට ඛේඨය වගුරුවා එම ස්ථානය ද්‍රව බවට හරවා එතැන ලෙව කෑමෙනි. වගුරුවන ඛේඨයේ ඇති එන්සයිම ක්‍රියාකාරිත්වය මඟින් ඝණ ආහාර ද්‍රව බවට පත් වේ.

පරිණත මැස්සකු ගත් විට පූර්ව පියාපත් යුගල පමණක් දැක ගත හැකි වන අතර අපර පියාපත් යුගල තෝලක බවට පත්වී තිබේ. මෙම තෝලක ඔවුන්ගේ සමතුලිත අවයව ලෙස ක්‍රියා කරයි.

(කර්තෘ: මංගලිකා හෙට්ටිආරච්චි)

(සංස්කරණය නොකළ)