මවුලානා අබුල් කලාම් අසාද්
(1889-1960). නිදහස් ඉන්දියා මහා ආණ්ඩුවේ අධ්‍යාපනය හා විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ පිළිබඳ ඇමති ධුරය දැරූ කීර්තිධර උගතෙකි. ඉන්දියානු දේශපාලන බිමෙහි කැපී පෙනුණු පුද්ගලයකු වූ මොහු ගාන්ධිතුමා ප්‍රමුඛ ඉන්දියානු ජාතික වීරයන් හා එක්ව ආත්මපරිත්‍යාගයෙන් ක්‍රියා කරමින් ජාතික නිදහස් සටනට සහභාගී විය.
මක්කමෙහි උපන් මොහු තම ළමාවිය අරාබියෙහි ගතකොට 1898 දී ඉන්දියාවට පැමිණියේය. ඔහු පෞද්ගලික ගුරුවරුන් වෙතින් මූලික අධ්‍යාපනය ලබාගෙන 1905 දී කයිරෝහි අල්-අසාර් විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළු වී ප්‍රාචීන දේවධර්මය හා අරාබි භාෂාව හොඳින් හදාරා ඉරාකය, මිසරය, සිරියාව, ප්‍රංසය යනාදී රටවල සංචාරය කෙළේය. යුරෝපීය භාෂා කිහිපයක් සහ එම සාහිත්‍යයන් ගැන ද මනා දැනුමක් ලබාගත් ඔහු පෙරළා ඉන්දියාවට පැමිණීමෙන් පසු ඉන්දියානු ජාතික ව්‍යාපාරය කෙරෙහි සිත යොමු කෙළේය. 1912 දී ඔහු අල්හිලාල් නමැති සතිපතා පත්‍රය අරඹා ජාතික නිදහස් සටනට ආධාර දුන්නේය. පළමුවැනි ලෝක මහා යුද්ධය කාලයේ දී බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියානු ආණ්ඩුව එම පත්‍රය තහනම් කොට පත්‍රයේ ආරම්භකයා වූ ඔහු 1920 වන තෙක් සිරකොට තැබීය. සහයෝගතා වර්ජන ව්‍යාපාරයට එක්වීම සහ බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට විරුද්ධව නැඟී සිටීම ආදිය නිසා මේ ජාතිහිතෛෂී මුස්ලිම් වීරයා නැවතත් කිහිපවරක් ම සිරකරනු ලැබීය. එහෙත් ඔහුගේ ස්වදේශාලයත් ධෛර්යයත් මෙවැනි දඬුවම් මගින් මෙල්ල කළ නොහැකි විය. ඔහු සිය අදහස මුදුන් පමුණුවාගන්නා තෙක් උද්‍යෝගවත් සටනක් කරගෙන ගියේය.
මවුලානා අබ්දුල් කලාම් ඉන්දියානු ජාතික සංගමයේ දේශපාලන කටයුතුවල ප්‍රමුඛ තැනක් ගත්තේය. එම සංගමයේ කාර්යය මණ්ඩලයේ සාමාජිකයකුව සිටි ඔහු විශේෂ සභා වාර කිහිපයක ම සභාපති වශයෙන් ද තෝරා ගනු ලැබී ය. 1942 දී පවත්වන ලද ක්‍රිප්ස් සාකච්ඡාවන්හි දී ජාතික සංගම පක්ෂයේ ප්‍රධාන නියෝජිතයා වශයෙන් පෙනී සිටියේ ද ඔහුය. 1947 දී අධ්‍යාපන හා කලා පිළිබඳ ඇමති ලෙස ඉන්දියානු අතරවාර ආණ්ඩුවට එක්විය. අනතුරුව ඉන්දියානු ආණ්ඩුවෙහි අධ්‍යාපන හා විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ පිළිබඳ ඇමති ධුරය ලත් මවුලානා අසාද් 1951 සහ 1952 දී ජාතික සංගමයේ පාර්ලිමේන්තු කණ්ඩායමේ උපප්‍රධානයා වශයෙන් පත් කරගනු ලැබීය. රාම්පුර් සහ බැරලි කොට්ඨාසයේ මන්ත්‍රී වශයෙන් ද ඔහු මහජන මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ අසුන් ගත්තේය.
ඔහු ඉන්දියානු ජාතික සංගමයේ ප්‍රමුඛ සාමාජිකයකු වූවා පමණක් නොව හින්දු මුස්ලිම් සමගිය සඳහා පුරෝගාමීව ක්‍රියා කළ අසහාය ජනනායකයෙක් ද විය. මේ නිසා බොහෝ විට ඉස්ලාම් භක්තිකයන්ගේ බලවත් අප්‍රසාදයට පවා භාජන වූ ඔහුගේ දුර්දර්ශී ක්‍රියා කලාපය ඉන්දියාවේ හින්දු මුස්ලිම් දෙවර්ගයාගේ ම යහපත පිණිස විය.
දර්ශනවාදය හා සාහිත්‍යය පිළිබඳ පොත් කිහිපයක්ම ලියූ මවුලානා අබුල් කලාම් කුරාන් පොතට විවරණයක් ද සපයා ඇත. සිය ජීවිතයේ වැදගත් සිද්ධි අළලා ලියන ලද තස්කිරා නමැති පොත ද මොහුගේ කෘතියකි.
(සංස්කරණය: 1965)
