වර්ෂ 1774 සිට 1793 දක්වා ප්‍රංශය පාලනය කළ XVI වෙනි ලූවී රජුගේ වල්ලභ දේවියයි. 1755 නොවැම්බර් 2 දා වියනා නගරයෙහි උපන් ඇය ඕස්ට්‍රියානු ජාතික කුමරියකි. ශුද්ධ වූ රෝම අධිරාජයා වූ I වෙනි ප්‍රැන්සිස්ගේත්, මරියා තෙරේසා රැජිනගේත් එකොළොස්වෙනි දියණිය වූ ඕ 1770 දී ප්‍රංශයේ ඔටුන්න හිමි කුමරා සමඟ විවාහ වූවා ය. මෙම විවාහයේ අරමුණ වූයේ ප්‍රංශයත්, ඕස්ට්‍රියාවත් අතර සම්බන්ධතාව තර කොට ගැනීම වුව ද එවකට ප්‍රංශයේ පැවති ඕස්ට්‍රියානු විරෝධී අදහස් නිසා ඇයට ප්‍රංශ ජනතාවගේ පිළිගැනීමට ලක්වීම දුෂ්කර විය. ඇයගේ අහංකාර හැසිරීම ප්‍රංශ විප්ලවය සමයේ දී ප්‍රංශ රාජාණ්ඩුව පෙරළා දැමීමට ඉවහල් වූ අසහනදායක තත්වය තවදුරටත් තියුණු කිරීමට හේතු විය. ජනතාව තේරුම් ගැනීමට උත්සාහයක් නොගත් ඇයගේ සමාජය සීමා වූයේ නිසරු දිවියක් ගෙවූ රජවාසළ මිතුරු මිතුරියන් අතළොස්සකට ය. මුල දී ඇය දේශපාලනය කෙරෙහි උනන්දුවක් දැක්වූයේ තම මිතුරු වළල්ලට දේශපාලන වාසි ලබාදීම සඳහා ය. ඕස්ට්‍රියාවේ යහපත සඳහා ඇය දැරූ ප්‍රයත්නයන් සාර්ථක නොවී ය. 1770 සහ 1780 ගණන්වල දී ප්‍රංශ රජය දැරූ විශාල ණය මුදලට ඇය කළ අධික වියදම් ද හේතු විය. මාරී ඇන්ටොනෙට් බිසව රදළ සමාජයේ ඇතැමුන් සමඟ පැවැත්වූ සබඳකම් ඇගේ සතුරන් විසින් ප්‍රචාරය කළ නොයෙකුත් කට කතාවන්ට තුඩු දුන්නේ ය. මෙම කට කතාවන්ගෙන් රජ පදවියේ තත්වය හීන වූ අතර රාජාණ්ඩුව කෙරෙහි මිනිසුන් තුළ කළකිරීමක් හා අප්‍රසාදයක් ඇති විණ. ප්‍රංශ විප්ලව සමය තුළ දී මාරි ඇන්ටොනෙට් බිසව තම සැමියාට වඩා ප්‍රබල චරිතයක් ඇති තැනැත්තියක බව නොයෙක් තීරණාත්මක අවස්ථාවන්ට ඇය මුහුණ දුන් අන්දමින් ඔප්පු වේ. ප්‍රංශ විප්ලවය සිදුවූ වකවානුවේ දී ඇය යුරෝපීය රාජ සභාවල මහත් බලයක් දැරුවා ය. ප්‍රංශ ජාතික රාජ්‍ය සභාව පැනවූ විප්ලවකාරී පනත්වලට විරුද්ධ වන ලෙසට රජුට අනුබල දුන් ඇය එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජනතාවගේ කෝපයට ඉලක්ක වූවා ය. මේ හේතු කොට ගෙන වර්සේල්ස්හී සිට පැරීසියට ගෙන එනු ලැබූ බිසවත් රජ පවුලත් ඇපකාර සිරකරුවන් බවට පමුණුවනු ලැබූහ.
රටින් පිටව සිටි රදළයන්ගේ ආධාරයෙන් රජුත් සමඟ ප්‍රංශයෙන් පළා යෑමට ඇය තැත් කළා ය. එහෙත් එය සාර්ථක නොවී ය. අනතුරුව ඇය ප්‍රංශ විප්ලවයට විරුද්ධ ව යුද්ධ ප්‍රකාශ කරන ලෙසට තම සහෝදරයා වූ ශුද්ධ වූ රෝම අධිරාජයාගෙන් රහසින් ඉල්ලා සිටියා ය. ප්‍රංශය ඕස්ට්‍රියාවට විරුද්ධ යුද්ධ ප්‍රකාශ කළ විට මාරි ඇන්ටොනෙට් බිසව ඕස්ට්‍රියානුවන් සමඟ තවදුරටත් කුමන්ත්‍රණ කිරීම ප්‍රංස ජනතාව වඩාත් කුපිත කරවී ය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ රාජාණ්ඩුව පෙරළා දැමීමයි. පැරීසියානු සිරගෙවල ඉදිරි කාලය ගෙවූ ඇය 1793 ඔක්තෝම්බර් 14 දා ගිලටීනයට කැප වී මරුමුවට පත් වූවා ය. සියලු ගැහැට මධ්‍යයේ ඇගේ ධෛර්‍ය්‍ය නොසැළිණ.
(කර්තෘ: කේ.බී. සෝමරත්න)
(සංස්කරණය නොකළ)
