වොරන් හෙස්ටිංස්
(Warren Hastings) (1732.12.08 – 1818.08.22). බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ප්‍රකට රාජ්‍ය නිලධාරියෙකි, යටත් විජිත ආණ්ඩුකාරවරයෙකි. ඉන්දියාවේ ප්‍රථම යටත්විජිත අග්‍රාණ්ඩුකාර පදවිය හෙබවූයේ මොහු ය. වයස අවුරුදු 17 දී නැගෙනහිර ඉන්දියානු සමාගම (East India Company) වෙනුවෙන් ඉන්දියාවට ගිය හෙස්ටිංස් කල්කටා සහ මදුරාසි මන්ත්‍රණ සභා මන්ත්‍රීවරයෙක් ලෙස ද බෙංගාලයෙහි ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස ද සේවය කළේ ය. එවකට රටේ තත්වය තරමක් අවදානම් විය. සාගතබිය රට සැමතැන ම පැතිර ගියේ ය. අධිකරණ ආයතන විහිළුවක් බවට පත්විය. එහෙයින් හෙස්ටිංස්ට අංග සම්පූර්ණ ප්‍රතිසංස්කරණයක් ඇති කිරීම සදහා නැගෙනහිර ඉන්දියානු සමාගමයේ අධ්‍යක‍්ෂවරුන් විසින් සම්පූර්ණ බලය පවරන ලදි. හින්දූ නීතිය හා සිරිත් විරිත් අනුව නීති ක්‍රමය සකස් කිරීමට මහන්සි ගත් ඔහු ඒ සඳහා හින්දූ නීති ග්‍රන්ථ පරිවර්තනය කරවීමෙහි යුහුසුළු විය. මේ හේතුකොට ගෙන යුරෝපීය පඬුවනට සංස්කෘත භාෂාව ඉගෙනීමට මග පැදුණු බව ද සදහන් කළ යුතුයි. 1774 දී හෙස්ටිංස් බොගාලයේ ප්‍රථම ආණ්ඩුකාර පදවියට පත්විය. එහෙත් අවාසනාවකට මෙන් ඔහුගේ මන්ත්‍රණ සභාවේ අමාත්‍යවරු ඔහුට තදින් ම විරුද්ධ වූහ. ප්‍රසිද්ධ රාජා නන්දකුමාර් නඩුව විභාග වූයේ මේ කාලයෙහි දී ය. නන්දකුමාර් රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාව සමඟ හෙස්ටිංස්ට විරුද්ධ ව කුමන්ත්‍රණය කළ බැවින් අධිකරණය විසින් මරණ දණ්ඩනය නියම කරනු ලැබී ය. බ්‍රාහ්මණයෙකු වූ මොහු මරණයට නියම කිරීම ගැන විශාල මහජන කැළඹිමක් ඇතිවිය.
මේ වකවානුවේ දී එනම් 1788 දී හෙස්ටිංස්ට විරුද්ධ ව විශාල නඩුවක් ද පවරනු ලැබී ය. මෙය අවුරුදු සයක් තිස්සේ පැවතුණි. බර්ත් සහ චාර්ල්ස් ෂෝක්ස් ආදී චතුර නීතිඥවරු ඔහුට විරුද්ධ ව පෙනී සිටියහ. එහෙත් සාමි මණ්ඩලයේ (House of Lords) නඩු තීන්දුවෙන් ඔහු නිවැරදිකරු බව ඔප්පු විය. එපමණක් නොව මේ දීර්ඝ නඩුව සඳහා ම ඔහුගේ වස්තුව වැය වූ බැවින් ඔහු වෙනුවෙන් නැගෙනහිර ඉන්දියා සමාගම ඔහුට විශ්‍රාම වැටුපක් ද නියම කළේ ය.
වොරන් හෙස්ටිංස් ශ්‍රේෂ්ට ඉන්දියානු පාලකයන් අතර ගෞරව නාමයක් නොලැබූ ටික දෙනාගෙන් එක්කෙනෙකි. නමුත් එංගලන්තයට ඉන්දියානු අධිකරාජ්‍ය අත්පත් කර දුන් ශූරතම දේශපාලකයා ලෙස ඔහු හැඳින්විය හැකි ය.
(සංස්කරණය නොකළ)
