සුළඹාවතී කතාව
සුළඹාවතී නම් රජ බිසවක පිළිබඳ කථා පුවතක් කියැවෙන කවි 62කින් යුතු නූතන යුගයට අයත් කාව්ය නිර්මාණයකි. රජ, ඇමති ආදී ඉසුරු මහතුනට භාර්යාව වුව ද අත පය නැති දුගී පුරුෂයන් කෙරෙහි පවා බැඳි ස්නේහය උන්ගෙන් කොතෙක් ගැහැට ලැබුණ ද මඳකුත් බුරුල් නොකිරීම ස්ත්රීන්ගේ ස්වභාවයක් බව පෙන්වීමට මෙය කරන ලද්දේ යැ. කර්තෘ අඥාත මේ පද්ය නිර්මාණය සඳහා කවීන් විසින් තබන ලද නාමය "වැසී සිවුපද උපත" යනුයි.
සත් වසකින් සුළඹාවතී නුවරට වැසි නොවැස මහත් නියං සායක් ඇතිවිය. කරන ලද බලි යාගයෙන් පලක් නැති විය. සැවැත්නුවර වැසි ඇමතියෙක් ඇත්තේ යැ'යි ඇසූ රජු ඔහු කැඳවා ගෙන ඒම සඳහා තම ඇමතියන් අට දෙනෙකුට නියම කෙළේ ය. සැවැත්නුවර ඇමතියා ආරාධනය පිළිගෙන සිය භාර්යාවට ගමන ගැන කීය. සැමියා නොදැක ඉන්නට බැරි යැ'යි ඈ වැළපෙන්නට පටන් ගත්තී ය. ඇමැතියා වඩුවන් ගෙන්වා තමා වැනි රුවක් කප්පවා එය සරසා ඇය නිදා ගන්නා යහන ළඟ උසකින් තබා එය බලමින් සැනසී ඉන්නැ'යි අඹුවට කීය. ඇය ඉන් තෘප්ත වූවා ය. හිමියා පිටත් විය.
නැව් කොටට ගිය ඇමතියාට එදා නැව යාත්රා කරවිය නොහැකි බව දැක්විණ. එබැවින් ගෙදර ගිය ඔහුට දක්නට ලැබුණේ දැකදැක ඉන්නට ඉතා ආසාවෙන් කප්පාගත් දඬුරුව අතුගෙයි දමා අඹුව ඒ මත වාඩි වී උණු ගිය නාවින් සිටීම ය. ඔහු නිසොල්මනේ ම ආපසු හැරී විත් පසුදා ගමන් ගති.
සුළඹාවතී නුවරට පැමිණි ඇමති එහි රජු විසින් සාදරයෙන් පිළිගැනිණ. රජ මාළිගාවෙහි නවතා ගත් ඔහුට මහත් සංග්රහ ලැබෙන්නට ද විය. මෙසේ කලක් ගත වූ නමුත් වැසිඵල නොදැක්කේ ය. තලා පෙළා ඔහු පන්නා ගන්නට රජු අණ කෙළේය. ඇමතියන්ගේ අතෝරයෙන් යන්තම් බේරීගිය ඔහුට එදා රෑ බෙර හඬක් ඇසිණ. ඔහු සෙමෙන් සෙමෙන් එදෙසට යන්නට වනි. අතරමග ගොනටුවෙක අත පය නැති තොටෙකි. ස්ත්රියකගේ කටහඬක් සහ ගමන් හෝඩුවාවන් ද දැනිණ. ඔහු සැඟවී විමසිල්ලෙන් සිටියේය. මෙපමණ පමා වෙලා ආවේ ඇයි දැ'යි අසමින් කොටා කොට අත පයින් අනින අණුම් කමිනුත් එහි ආ ස්ත්රිය ඔහු සනසන පරිදි ඇසුණු ඇමතියාට උපන් සිනාව නවතා ගනු බැරිවිය. එයින් නැගුණේ මහත් සිනාවකි. නුවරට වැසි වසින්නට වන. කලබලයට පත් ස්ත්රිය කොටාත් කරබාගෙන දිවන්නට වූවා ය. ඈ රජ බිසව ය. කොටාගේ පහර වැදීමෙන් කැඩී බිම වැටී තිබූ මාලය ද ඔඩොක්කුවේ ලා ගෙන ඇමතියා ගියේ ය.
පසුදා වැසි ලදින් සතුටට පත් රජ ඇමතියා සොයාගෙන එන්නට නියම කෙළේ ය. රජු ඉදිරියට පත් කරන ලද ඔහුගෙන් වැසි ලද පරිදි විමසන ලදී. ඇමතියා බිසවගේ මාලය ද ඉදිරිපත් කරමින් කොටාගේත් බිසවගේත් රහස පවසා උපන් පිනට වැසිවට බව කීය. බිසවත් කොටාත් මරන්නට නියම කළ රජ නගරයෙන් කොටසක් ඇමතියාටත් සෙස්ස දුගීන්ටත් දී තපසට ගියේ ය" යනු කථා සාරයයි.
(කර්තෘ: ඩී.සී. දිසානායක: 1956)
(සංස්කරණය නොකළ)