දියකෙළි
ශරීර ව්‍යායාමයෙන් හෝ නැව්, ඔරු, පාරු, වඩව් ආදි යාත්‍රා විශේෂ ආධාර කොට ගෙන සමුද්‍ර, ගංගා, වැව්, පොකුණු ආදි ජලාශයන්හි කරනු ලබන ක්‍රීඩා ජල ක්‍රීඩා නොහොත් දිය කෙළි ය. මනුෂයාගේ ඉතිහාසය තරම් ම දීර්ඝ වූ ඉතිහාසයක් ජල ක්‍රීඩාවට ද ඇති බව සලකනු ලැබේ.
මනුෂ්‍ය ජීවිතයෙහි පැවැත්මට ගොඩබිම මෙන් ම ජලය ද අත්‍යවශ්‍ය හෙයින් ඒ දෙතැන්හි ම රිසි සේ කටයුතු කරන්නට හුරු පුරුදු වූ මිනිසා ථල ක්‍රීඩායෙහි මෙන් ම ජල ක්‍රීඩායෙහි ද දක්ෂ වූයේ ය. මිනිසාගේ නොදියුණු යුග ඉක්මවා දියුණු යුගයන්ට පිවිසීම සිදු වී ඇත්තේ බෙහෙවින් ම ගංගා නිම්නාදී ජලාශ්‍රිත ප්‍රදේශයන්ගේ ආශ්‍රය නිසා හෙයින් ජලයෙන් ගත හැකි හැම ප්‍රයෝජනයක් ම ගැනීමට නිරායාසයෙන් ම ඔහු පෙළඹුණහ. ඔහු දිය කෙළියෙහි දක්ෂ වීමත් ඒ පෙළඹීම්හි ප්‍රතිඵලයක් විය හැකි ය. ලෝක ශිෂ්ටාචාර තොටිලි සේ සැලකෙන නයිල්, යුප්‍රටීස් සහ ටයිග්‍රීස්, සින්ධු, ගංගා, හොවැංහෝ, යැංසිකියැං ආදි ගංගාධාරාශ්‍රිත ප්‍රදේශයන්හි පුරාවස්තු ගවේෂණයන්හි යෙදුණු විද්‍යාඥයන්ගේ හා ඉතිහාසඥයන්ගේ වාර්තාවන්ගෙන් පැහැදිලි වන්නේ ජල ක්‍රීඩාව ගැන මිනිසුන් දක්වන ලද ඉමහත් සැලකිල්ලයි. ලෝකයට කිසි කලෙක අමතක නොවන නමක් ඇති ක්ලියෝපැට්රා නම් මිසර රැජින නයිල් ගඟෙහි අලංකාර ලෙස සැරසූ යාත්‍රාවන්හි නැඟී ජල ක්‍රීඩාවෙහි යෙදුණු ආකාරය ගැන ඇගේ ජීවිත ප්‍රවෘත්තීන්හි සඳහන් වෙයි. මිසරයෙහි වූ පාරාවෝ රජුන්ගේ සොහොන් කොත්හි තිබී බැහැරට ගන්නා ලද වස්තූන් අතර එම රජවරුන් ජල ක්‍රීඩා සඳහා උපයෝගී කරගන්නා ලද යාත්‍රාවල ආකෘති සහ ඒවා පැදවූ ආකාරය පවා දැක්වෙන චිත්‍ර හා මූර්ති ද අපමණ තිබේ. ලංකාවේ පුරාවස්තූන් අතර දක්නට ලැබෙන විසිතුරු පොකුණු රැසකි. අනුරාධපුරයෙහි රන්මසු පොකුණ, කුට්ටම් පොකුණ, සීගිරි පොකුණ, පොළොන්නරුවෙහි නෙළුම් පොකුණ වැනි ජලාශයන් විශේෂයෙන් සකස් කර ඇත්තේ රජතුමා කුමරියන්ගේ ජල ක්‍රීඩා සඳහා ය.
ඉන්දියාව, සියම, බුරුමය, චීනය, ජපානය, වැනි බොහෝ රටවල වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන මහා ජල ක්‍රීඩෝත්සව පිළිබඳ වාර්තා ඇත්තේ ය.
ලිච්ඡවීන්ගේ රාජ්‍යයෙහි විශාලා මහනුවර වූ ජනපද රෝග නිවාරණය කරනු වස් බුදුරදුන් ප්‍රමුඛ මහසඟුන් වැඩමවා යද්දී පවත්වනු ලැබූ ගංගාරෝහණ පූජාව බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙහි අනන්තහිත ඉතා අලංකාර යාත්‍රීය ජලක්‍රීඩාවකි. එයම අනුකරණයෙහි යෙදෙමින් මෙන් මාතර සිට අකුරැස්ස දක්වා නිල්වලා ගඟෙහි පුණ්‍යෝත්සවයෙන් ස්වරූපයෙන් දී පමණ සරම් නම් මුදලිවරයකුගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැත්වූ ජල ක්‍රීඩෝත්සවයක් වර්‍ණනා කරමින් රචිත 'ගංගාරෝහණ වර්‍ණනාව' නම් පද්‍ය ග්‍රන්ථයෙක් ද වෙයි. සිංහලයන් තුළ ජල ක්‍රීඩාව ගැන කොතරම් බලවත් සහජ ලැදියාවක් සහ ඒ පිළිබඳ දක්ෂතාවක් වීදැයි එම පොත කියැවීමෙන් වටහා ගත හැකියි. සිංහල සාහිත්‍යයෙහි නොයෙක් තන්හි දියකෙළි පිළිබඳ විස්තර දක්නට ලැබේ. ලිච්ඡවීන්ගේ අභිෂේක මංගල පොකුණේ ජලස්නානය කිරීමට බන්ධුල මල්ලිකාවට දොළක් හට ගත්තෙන් බන්ධුල සේනාපති බලයෙන් එහි වැද කළ ජල ක්‍රීඩාව ද සැලකිය යුත්තකි.
ස‍ංදේශකවරුන්ගේ දියකෙළි වැණුම්
සිංහල සංදේශකර්තෘන් හැම දෙනාම වාගේ දියකෙළි වර්‍ණනාවන් කර තිබේ. මයුර සංදේශයෙන් (85-88) පද්‍ය සතර, පරෙවි සංදේශයෙහි (95-104) පද්‍ය දසයක් ද කෝකිල සංදේශයෙහි (222-232) පද්‍ය එකොළසක් ද ගිරා සංදේශයෙහි (80-90) පද්‍ය එකොළොසක්, හංස සංදේශයෙහි (81-92) පද්‍ය දොළොසක් ද සැවුල් සංදේශයෙහි (154-168) පද්‍ය පසළොසක් ද දියකෙළි වැණුම් සඳහා මිඩංගු කර ඇත්තේ ය. සැළලිහිණි සංදේශයෙහි එම වැණුම කළේ ඉතා කෙටියෙනි.(46)
සංදේශකරුවන් දිය කෙළි දුටු තැන් හැටියට සඳහන් වන්නේ මහනැවියා පොකුණ (මයුර/පරෙවි), මල්විල (කෝකිල), කළුගඟේ කළුතොට අසල (ගිරා), සබරගමුව අසල (සැවුල්), කැළණි ගඟ (හංස/ශාරිකා) යන ගංඟා සහ වැවු පොකුණු ය. මින් මහනැවියා පොකුණ පිහිටියේ වැලිගම ය. මල්විල උතුරු පළාතේ අයියන් කෝවිලටත් ජාවකකෝට්ටෙවත් අතර වන මැද පිහිටි ජලතලාවකැ'යි රැ. තෙන්නකෝන් කියයි.) අනික් තැන් ප්‍රකට ය.
සංදේශයන්හි වර්‍ණනා කරන ලද දියකෙළිවල බෙහෙවින් ම යෙදුණේ ගැහැණු ය. පිරිමින් ගැන ද අතරින් පතර සඳහන් ය. ගං ඉවුරේ සිට දියට පැනීම, උඩුකුරුව ඒ මේ අත පිහිනීම, දියෙහි කිමිදීම, දියබුං ගැසීම, දියකෝකිල ගැසීම, දිය ඉස ගැනීම, දියෙහි ගිලී ගැඹුරු තැනින් වැලි ගෙන පෑම වැනි ක්‍රියා දියකෙළි අංග ලෙස දක්වා තිබේ. දියගති, දියමං දැනීම ජල ක්‍රීඩාවෙහි යෙදෙන්නන් දැන සිටීම අවශ්‍ය ය. සංදේශයන්හි ඇතුළත් දිය කෙළි වැණුම් අතර හංස සංදේශ කතුවරයා තරම් ස්වාභාවික ලෙස අනික් කතුවරුන් එම වැණුම කර ඇති බවක් නොපෙනේ.
ආශ්‍රිත පොත්පත්
මයුර සංදේශය
පරෙවි සංදේශය
කොවුල් සංදේශය
ගිරා සංදේශය
හංස සංදේශය
සැවුල් සංදේශය
අපේ පැරණි අසුන් කවි (රැ. තෙන්නකෝන්)
(කර්තෘ: හපුගොඩ සුමනතිස්ස ස්ථවිර: 1969)
(සංස්කරණය නොකළ)
