ධවලගිරි
ලොව උසම කඳු අතරින් පස්වැනි තැනට ගැනෙන ධවලගිරි නේපාල රාජ්‍යයට අයත් භූමියේ පිහිටා තිබේ. උතුරු අක්ෂාංශ 28 42 හා නැගෙනහිර දේශාංශ 83 31හි පිහිටි මෙය හිමාලයා කඳු වැටියට අයත් කඳුවලින් එකකි. නේපාල අගනුවර වන කත්මන්දු නගරයේ සිට මයිල 130 (කිලෝ මීටර් 208)ක් වයඹ දෙසිනි, මෙය පිහිටියේ. ලොව උසම කන්ද සේ සැලකෙන එවරස්ට් කඳු මුදුන අඩි 29,028 (මීටර් 8,848)ක් උස් වූ අතර ධවලගිරි අඩි 26,771 (මීටර් 8,221)ක් උස ය.
සංස්කෘත බසින් සුදු කන්ද යන අර්ථ දෙන ධවලගිරි යන නම මෙයට යෙදුණු නමුත් නේපාලයේ දී මෙන් ම සාමාන්‍ය භාවිතයේ දී මෙය හැඳින්වෙන්නේ ධවුලගිරි යන නමිනි. හිම සහ ග්ලැසියර්වලින් නිරන්තරයෙන් වැසී ඇති හෙයින් මෙය ධවලගිරි නාමයට ඉතා සුදුසු ය.
ගංගා නදියේ අතු ගංගාවක් වන ගන්ඩකී නදිය ඇරඹෙන්නේ මෙහි සිටයි. උතුරු ප්‍රදේශයේ දී මේ නදිය ‘නාරායනී’ නමින් හැඳින්වේ. ශ්‍රී වස්ති හෙවත් භේරි ගාගුරු නදී ද මේ කන්දෙන් ම උපත ලබයි. මේ ගංගා සියල්ල ධවලගිරියේ නැගෙනහිරි හා බටහිර බෑවුම්වලින් ම ඇරඹීම විශේෂ ලක්ෂණයකි.
ධවලගිරියේ දකුණු බෑවුම අඩි 15,000 (මීටර් 4,500) එක දිගට විහිදේ. කන්දේ අධික බෑවුම් ස්වභාවය හා අධික ශිතල නිසා 1960 වසරේ මැයි මස 13 වැනි දින වන තුරු කිසිවකුට ධවලගිරිය තරණය කළ නොහැකි විය. එහෙත් එවරස්ට් කඳු මුදුන 1953 වර්ෂය වන විටත් තරණය කොට තිබිණ. ස්විට්සර්ලන්ත කඳු නගින්නන් කණ්ඩායමකට අයත් මැක්ස් අයිසලින් (MAX EISELIN) ප්‍රථම වරට මෙය තරණය කළ තැනැත්තා ලෙස සැලකේ.
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
ENCYCLOPEADIA BRITANNICA
ENCYCLOPEADIA AMERICANA
WORLD GEOGRAPHY - MERRIL
(කර්තෘ: සුමනා ඇල්ලෙපොල)
(සංස්කරණය නොකළ)
