අජයිගාර්

ඉන්දියාවේ මධ්‍ය ප්‍රදේශයෙහි පන්නාර් දිස්ත්‍රික්කයට අයත් කොට්ඨාසයකි. පුරාණයේ දී අජයිගාර් නමින් රාජ්‍යයක් ද විය. 12 වැනි වර්ෂයෙහි චන්දේල්ලා රජවරුන්ගේ පාලනය යටතේ පැවැති රාජධානියක නටබුන් අජයිගාර්හි අඩි 800ක් පමණ උසැති ගල් පර්වතයක් මත තවමත් දක්නට ලැබේ. ගුප්ත සම්ප්‍රදායට අනුව ගොඩනඟා ඇති ‍ජෛන විහාර දෙකක නටබුන් ද බුන්දේල රාජපුත්‍රයන් සතුව පැවැති මේ ප්‍රදේශය 1809 දී බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් විසින් අල්ලා ගන්නා ලදී. ඉන් පසු මහාරාජාවරුන් යටතේ පාලනය වූ අජයිගාර් ප්‍රදේශ ව. හැ. 788ක් විශාල විය. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් අතට පත් වූ අජයිගාර් බලකොටුව ද තව ම අවශිෂ්ටව පවතී.

පැරැණි සෙල්ලිපිවල ජයපුර දුර්ග නමින් හැඳින්වෙන මේ ප්‍රදේශයෙහි වර්තමාන නාමය වූ අජයිගාර් යනු ජයදුර්ග යන්නෙන් බිඳී ආවෙකැයි සලකනු ලැබේ. වර්තමාන අජයිගාර් කොට්ඨාසයෙහි විශාලත්වය වර්ග සැතපුම් 264කි; ජනගහනය (1951) 45,410කි.

(සංස්කරණය:1963)