අජිත - 1
බාවරී (බ.) තවුසාගේ සොළොස් අතැවැසියන් අතුරෙහි පළමුවැන්නා අජිත නම් විය. බාවරී වනාහි සැවැත්නුවර මහකොසොල් (අරනෙමි බ්‍රහ්මදත්ත ) රජුගේ පෙරෙවි බමුණාගේ පුත්‍රයා යි. පිය බමුණහුගේ ඇවෑමෙන් හෙතෙමෙ පරෙවි තනතුරට පැමිණියේය. ඔහුට අජිත තිස්ස මෙත්තෙය්‍යාදි අතැවැසියෝ සොළොස් දෙනෙක් වූහ. ඒ සොළොස් දෙනාට ද එක එකාට දහස බැගින් අතවැසියෝ සොළොස් දහසක් වූහ. මහකොසොල් රජු මළ කල්හි පසේනදි කොසොල් රජ සැවැත්නුවර රජ විය. එකල තවුස් පැවිද්දට පැමිණි බාවරි බමුණු සමඟ මේ අජිත මාණවක තෙමේ ද දහසක් පමණ වූ සිය අතැවැසියන් කැටිව පැවිදි විය. සෙ‍සු අතැවැසියෝ ද එසේ ම සිය පිරිස් සමඟ පැවිදි වූහ. නුවර සමීපයෙහි විසීමට නොරිසි වූ අජිත ඇතුළු අතැවැසි පිරිස බාවරී තවුසා සමඟ ගෝදාවරී ගඟ සමීපයෙහි අසපුවක වාසයට පැමිණියහ. එහි වෙසෙමින් අටවසක් ඉක්මැ ගිය කල්හි බුදුහු ලොවැ පහළවැ දම්සක් පවත්වා අනුක්‍රමයෙන් පැමිණ සැවැත්නුවර දෙව්රම්හි වාසය කෙරෙතියි අසා බාවරී තවුස් තෙමේ ඒ විමසනු සඳහා සොළොස් දහසක් පිරිවර සහිත වූ අජිත මාණවකයා ප්‍රමුඛ සොළොස් අතැවැසියන් එහි යැවීය.
පිරිවර සේනාවක් සමඟ තවුසන් පැමිණෙන බව දැනගත් බුදුහු ඔවුන්ගේ නුවණ මිහිකිරීම ද සුවපහසු ආදිය ද අපේක්ෂා කොට භික්ෂුසංඝයා පිරිවරා මගධරට පහණසෑ තැනට වැඩියහ. ඒ ජටිලයෝ ද සැවැතට ගොස් විහාරයට පිවිස එහි බුදුන් නොදැක අනුක්‍රමයෙන් පහණසෑයට ම ගියාහුය. ඒ පහණසෑයෙහි සක්දෙවිඳුන් මැවූ මණ්ඩපයෙහි වැඩහුන් බුදුන් දුටු තවුස්හු බාවරී තවුසා දුන් උපදෙස් පරිදි සිතින් පැන පිළිවිසීමෙන් හා මහාපුරුෂ ලක්ෂණ විමසීමෙන් ඒකාන්තයෙන් බුදුහයි නිශ්චයට පැමිණ එකිනෙකා සිතන ලද පැන පිළිවෙළින් පුළුවුත්හ. ඔවුනතුරෙහි පළමු කොට මැ "කෙනස්සු නිවුතො ලොකො" යනාදීන් පැන පිළිවිසියේ මේ අජිත මාණවක තෙමේය. බුදුරජහු "අවිජ්ජාය නිවුතො ලොකො" යනාදීන් ඔහු පුළුවූත් පැන විසඳමින් පරායණවර්ගයෙහි පළමුවැන්න වූ අජිතසූත්‍රය වදාළහ. දෙසුම් අවසනැ අජිත මාණවක තෙමේ දහසක් අතැවැසියන් සමඟ රහත් ඵලයෙහි පිහිටා එහි දී මැ ඒහිභික්ෂුභාවයෙන් පැවිදි විය. මහා ක්ෂීණාශ්‍රව කෙනකුන් වූ අජිත තෙරණුවෝ බුදු රදුන්ගේ අසූමහසව්වන් අතුරෙහි කෙනෙක් ද වූහ.
(සංස්කරණය:1963)
