අඤ්ජු
මේන්, ටුරේන්, සෝමුවරුවා, පුවටූ යන පළාත්වලින් මැදි වී, වයඹදිග ප්‍රංසයේ පිහිටි සාරවත් පසින් යුත් ඓතිහාසික ප්‍රදේශයකි. ලුවාර් ගඟ දෙපසෙහි පිහිටි අඤ්ජු නිම්නය ප්‍රධාන භූගෝලීය කොට්ඨාසයෙකි. ලුවාර් මිටියාවතෙහි වූ ඕර්ලිනේ ටුනේර් යන සෙසු නිම්න අතරින්, මුහුදට වඩා ම ආසන්නව පිහිටියේ මෙයයි. භූනිර්මාණය අතින් මෙන් ම ආර්ථික සැලැස්ම අතින් ද අඤ්ජු නිම්නය ටුරේන් නිම්නයට සමානය. වයින් නිපදවීම හා ගවපාලනය මෙහි ප්‍රධාන කර්මාන්ත වේ. මෙහි වැදගත් නරගයක් වන සෝමූර් අවට පළාත මල්, එළවළු හා පලතුරු වැවීම, සම්බන්ධයෙන් ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. ඇඤ්ජ’ස් ප්‍රධාන නගරය වේ.
මේ ප්‍රදේශයේ තිබී හමු වූ පුරා වස්තු ප්‍රාග් ඉතිහාස යුගයේ සිට මේ ප්‍රදේශය ජනාවාසව පැවති බවට සාක්ෂි දරයි. පසුකලෙක මෙහි අන්දෙස් යන මිනිස් වර්ගයක් විසූහ. ක්‍රිස්තු වර්ෂාරම්භයට සමීපකාලයේ දී මේ පළාත රෝම යුද්ධ හමුදාව විසින් යටත් කරන ලදින් ජූලියස් සීසර් අධිරාජයා අතට පත්විය. තුන්වන වැලන්ටයින් (419-55) රජතුමාගේ කාලයේ දී මේ භූමිප්‍රදේශය බටහිර රෝම අධිරාජ්‍යයෙන් වෙන්ව ගොස් ආමොරිකන් ගණරාජ්‍යයට එක්විය. ඒ සමග ම එතෙක් එහි ප්‍රධාන නගරයට ව්‍යවහාර කළ නාමය වන ජුලියෝමේගුස් යන්න ද වෙනස් කොට ඊට අන්දේගේවියා යන නම යොදන ලදී. මධ්‍යතන යුගය වන විට මේ නම ඇඤ්ජ’ස් බවට පෙරැළී ප්‍රදේශයේ නම ද”අඤ්ජු” යි වෙනස් විය.
ක්‍රි.ව. 720 දී පමණ රේන් ප්‍රොයි නමැත්තෙක් අඤ්ජු ප්‍රදේශයේ ප්‍රථම සිටුවරයා හැටියට පත්විය. නවවැනි සියවසේ දී වයිකිංවරු අඤ්ජු ප්‍රදේශය ආක්‍රමණය කොට වස්තුව පැහැ ගත්හ. ඒ ශතවර්ෂයේ ම අවසාන භාගයේ දී අඤ්ජු ප්‍රදේශයේ වැස්සන්ට නිරතුරුව ම බ්‍රෙටන්වරුන්ගේ හා නෝර්මන්වරුන්ගේ ආක්‍රමණවලට මුහුණ පාන්නට සිදු විය. අඤ්ජු ප්‍රදේශයේ නවවන සිටුවරයා වූ පස්වන ජෙfප්රි රජතුමා 1128 දී එංගන්තයේ පළමුවන හෙන්රි රජතුමාගේ දියණි වූ ඔටුන්න හිමි මැටිල්ඩා කුමරිය සරණ පාවා ගත්තේය. ඒ දෙදෙන අඤ්ජු ප්‍රදේශයේ සිටු තනතුර ස්වකීය පුත්‍රයාට පැවරූහ. මෙතෙමේ දෙවන හෙන්රි නමින් එංගලන්තයේ රජබවට පත්විය. එවක් පටන් වර්ෂ 1203 වන තෙක් අඤ්ජු ප්‍රදේශය එංගලන්තයේ රජවරුන් යටතේ පාලනය විය. 1204දී ප්‍රංසයේ fපිලිස් ඔගස්ටස් (1165-1223) රජ අඤ්ජු ප්‍රදේශය එංගලන්තයේ ජෝන් (1167-1216) රජුගෙන් පැහැර ගති. පසුව 1480දී අඤ්ජු ප්‍රදේශය එකොළොස්වන ලුවී රජු විසින් ප්‍රංස රාජ්‍යයට සම්බන්ධ කරගන්නා ලදී.
(සංස්කරණය:1963)
