අත'කුරු ගැසීම
අතින් අකුරු (ගල්කැට) විදීම හෙවත් ගල්කැටයක් දබරැඟිලි මාපටැඟිලි දෙකින් හසුකර ගෙන ඉතිරි අතේ දබරැඟිල්ලෙන් එය ලක බලා යන සේ විදීම ඉතා පෙර පටන් පැවැති ශිල්පයෙකි. සාලිත්තක ජාතකයෙහි ද, ධම්ම පදට්ඨකථාවේසට්ඨීකූට ප්‍රේතවස්තුයෙහි හා හංස ඝාතක වස්තුයෙහි ද, අත'කුරු ගැසීමේ ශිල්පය මැනැවින් පුහුණු කළවුන් ගැන කරුණු සඳහන් වෙයි. ජාතක පාළියෙහි "සාලිත්තකසිප්ප" යනු මේ සඳහා ව්‍යවහාර කළ වචනයයි. ධම්මපදට්ඨ කථායෙහි "සාලිත්ථක"යී එයි. එය විවරණය කරන ධම්පියා අටුවා ගැටපදයෙහි "සාළිකායොථකෙති පහරිත්වා පාතෙතීති සාළිත්ථක සිප්පං"යි අහසින් යන ලිහිණියන් පැහැරැ මරන හෙයින් එනම් වී යයි සඳහන් කෙරෙයි. එහි ම "සාළිත්ථක සිප්පෙ, පයත් හකුරු ලන සිප්හි" යයි අරුත් පැවැසෙයි. මජ්ඣිමනිකාය සමන්නෙසනායෙහි "පයත්" යනු "යත්"යි ශුද්ධ කොට ඇත. කසුප් නිරිඳුන් දැක්වූ හෙළටුවා පාඨය සමන්නෙසනා ශුද්ධිය අනුව "යන්ත හක්කරක ලනක සිප" යනු වෙයි. ජාතකට්ඨකථායෙහි "සාලිත්තකසිප්පන්ති සක්ඛරාඛිපණක සිප්පං චුච්චති"යි සාලිත්තකසිප්ප නම් ගල්විදින ශිල්පයෙකැයි දැක්විණ. මේ විස්තර අනුව සලකන විට සාලිත්ත(ථ)ක සිපප්ප නම් කැටපොලය වැනි යන්ත්‍රයකින් ගල් විදීමකැයි සිතිය හැකිය. එහෙත් ගැටපදයෙහි "ඇඟිලි අතුරෙන් අකුරු ලන සිපැයි" කී හෙයින් ද, සද්ධර්මරත්නාවලී ආදියෙහි අතකුරු ගැසීම යයි ආ හෙයින් ද, ජාතකට්ඨකථායෙහි "සක්ඛරං ගහෙත්වා අඬ්ගුලියා යන්තෙත්වා....ඛිපි"යි ගල් කැටය යන්ත්‍රණය කළ ඇඟිල්ලෙන් විදපී බව කී හෙයින් ද, යාන්ත්‍රික වූ අතින් ගල්විදීම ම සාලිත්තකශිල්ප නම් වීදෝ යි සිතිය හැකියි. අත'කුරු ගැසීම නමුදු එය මැයි.
පිළෙක් මහමඟ වෙත තුබූ නුගගසෙහි කොළවල හිල් විදීමෙන් ඇත් අස් ගොන් ආදි රූ සටහන් පෑ බව රත්නාවලිය කියයි. ඔහුගේ දිවිපෙවෙතට ද එය උපකාර විය. බරණැස් රජුගේ දොඩමලු පෙරෙවි බමුණාගේ මුව තුළට එළු බෙටි නැළියක් විදීමට හේ සමර්ථ විය. එයින් පැහැදුණු රජ ලක්ෂයක් අය උපදනා ගම්වර සතරක් ඔහුට දෙවීය. සාලිත්තක ජාතකයෙහි: "සාධු ඛො සිප්පකං නාම-අපි යාදිසකීදිසං"යි මිනිසකු විසින් යම් කවර හෝ ශිල්පයක් ඉගෙනීම මැනවැයි කියන ලද්දේ මේ නිසාය.
අත'කුරු ගැසීමේ ශිල්පය අනිසි ලෙස අත්හදා බැලීමට ගොස් සිදුවූ පාපය නිසා එකකු මහා විපතකට පැමිණි සැටි සට්ඨීකූට ප්‍රේතවස්තුවයෙන් දැක්වෙයි. අත'කුරු පහරින් ගවයකු මිනිසකු පවා නිරායාසයෙන් නැසිය හැකි බව එහි පැහැදිලිය. හංසඝාතකවස්තුවෙන් දැක්වෙනුයේ අත'කුරු කොට ඉලක්කය නොවරදවා ගලක් යැවීමෙන් අහස පියාඹන පක්ෂියකුගේ ඇසට ම විද්ද සැටිය. අතකුරු ගැසීම සඳහන් වන ප්‍රවෘත්ති අනුව එය අනුන්ට හිංසා පිණිස පුහුණු කළ ශිල්පයක් බව පෙනේ.
(සංස්කරණය:1963)
