අත්ථදස්සී, පල්කුඹුරේ
වැලිවිට සරණංකර සංඝරාජ මාහිමියන් සෙමෙහි වූසූ උගත් භික්ෂු නමකි. දෙවැනි විමලධර්මසූර්‍ය්‍ය රජු දවස රක්ඛංග දේශයෙන් පැමිණි භික්ෂූන්ගෙන් උපසම්පදාව ලබා, පාලි භාෂා විෂයෙහි විශාරදව සිටි වටබුළුවේ මහතෙරුන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍යවරයෙකි. මුන් වහන්සේ බුවනෙකබාහු නම් තෙර කෙනෙකුන්ගේ බෑනා කෙනකුන් වන රණවන මොහොට්ටාලගේ පුත්‍රයෙකැයි කියනු ලැබේ. දෙවැනි බුවනෙකබාහු තෙරුන් අපවත් වූ පසු පල්කුඹුරු විහාර ගම්වරය රණවන මොහොට්ටාල විසින් පරිහරණය කරන ලදි. එහෙත් විහාරගම සඟසතුව ම පැවැතිය යුතු බව පිළිගත් ඔහු ස්වකීය පුත්‍රයා පැවිදි කර විහාර ගම්වරය උන්වහන්සේට භාර කෙළේ යයි කියති.
පාලි භාෂාව පිළිබඳව මනා දැනීමක් ඇතිව සිටි අත්ථදස්සී හිමියෝ එකල සාමණේර ගුරු" යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබූහ. සරණංකර සංඝරාජයාවහන්සේ ද බාලාවතාරයෙහි අග කොටස උගත්තේ මුන්වහන්සේගෙනැයි කියති. සංඝරාජයන්වහන්සේ මුන්වහන්සේට මහත් ගෞරවාදර දැක්වූහ. උන්වහන්සේ විසින් රචනා කරන ලද මුනුගුණාලංකාරයෙහි සිය ධර්මාචාර්‍ය්‍ය අත්ථදස්සී හිමියන්ගේ ද වටබුළුවේ මහ තෙරුන්ගේ ද නම් සඳහන් කොට ඇත. සරණංකර මාහිමියන් උපසපන් වීමට පළමු අත්ථදස්සී හිමියෝ අපවත් වූහයි සැලකිය හැකිය.
(සංස්කරණය:1963)
