අත්ථදස්සී, බෙන්තර
ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ "ශ්‍රී කල්‍යාණිසාමග්‍රීධර්ම" මහා සංඝසභාව පිහිටුවා වදාළ මහා ස්ථවිරවරුන් අතුරෙහි මුන්වහන්සේ ප්‍රමුඛ වූහ. බෙන්තර වනවාස විහාරයෙහි වැඩ විසූ මුන්වහන්සේ 19 වැනි ශතවර්ෂයේ පූර්ව භාගයෙහි ලංකා බුද්ධශාසනයේ දියුණුව හා ධර්ම ශාස්ත්‍රෝන්නතිය සඳහා පෙරදැරිව ක්‍රියා කළහ. පහතරට නායක පදවිය දැරූ කරතොට ධම්මාරාම තෙරණුවන් ඇසු‍රු කෙරෙමින් වනවාස විහාරයෙහි නැවතී සිට ලෝක ශාසන සංග්‍රහයෙහි නිරත වූහ.
යාත්‍රාමුල්ලේ ධම්මාරාම, මාවැල්ලේ ධම්මානන්ද, කෝම්මල ඉන්දසාර, පොතුවිල ඉන්දජෝති, අඹගහපිටියේ ඉන්දාසභ යනාදි උගත් තෙරවරු උන්වහන්සේගේ පැවිදි ශිෂ්‍යයෝ වූහ.
එකුන්විසිවැනි සියවසේ මධ්‍යභාගයෙහි ඇති වූ අධිමාසවාදය, සාංඝිකදානවාදය, සීමාවාදය ආදි ශාසනික වාදයන්හි ප්‍රමුඛව ක්‍රියා කළ අත්ථදස්සී තෙරණුවෝ බුරුම, සියම් ආදි විදේශයන්හි ද ප්‍රකට වූ කීර්තියක් ඇතිව විසූහ. උන්වහන්සේ බු. ව. 2399 (ක්‍රි. ව. 1856) වැන්නෙහි පහතරට ධර්මවිනයධර භික්ෂූන් හා සාකච්ඡා කොට ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ "ශ්‍රී කල්‍යාණිසාමග්‍රීධර්ම" නම් වූ මහාසංඝසභාව ඇති කොට කල්‍යාණි නදී උදකුක්ඛේපසීමායෙහි උපසම්පදා කර්මය ද ආරම්භ කළහ. මේ සඳහා මලිගස්පේ ධර්මකීර්ති ශ්‍රී මංගල නායක ස්ථවිර, පැපිළියානේ ශ්‍රී ශීලවංශ නායක ස්ථවිර, පානදුරේ ඉන්දසාර මහාස්ථවිර, වලානේ සිද්ධාර්ථ මහාස්ථවිර යන මහතෙරවරු බෙන්තර අත්ථදස්සී මහ තෙරණුවන්ට සහාය වූහ.
තවද අත්ථදස්සී මහතෙරණුවන් ලක්දිව ශාසන ප්‍රවෘත්ති සඳහන් කොට සියම් රටට යැවූපාලි ගාථා 151 කින් යුත් සන්දේශ ග්‍රන්ථයක් ද වෙයි. එසේ ම අධිමාසාදිය පිළිබඳ වාද ඛණ්ඩනය සඳහා ලියන ලද ග්‍රන්ථ කීපයක් ද වේ.
(සංස්කරණය:1963)
