අද්‍රියානෝපල් (එදීර්නෙ)

සිංහල විශ්වකෝෂය වෙතින්
වෙත පනින්න: සංචලනය, සොයන්න

මෙය තූර්කියේ අද්‍රියානෝපල් පළාතෙහි අගනුවරයි. මෙහි වර්තමාන නාමය එදිර්නෙ ය. කොන්ස්තන්තිනෝපල් නගරයේ සිට සැතැපුම් 137ක් දුරින් ටූන්ජා ගඟ මරිත් ගඟට සම්බන්ධ වන ස්ථානයෙහි ගඟ දෙපස ප්‍රදේශය මීට අයත්ය. දුම්රිය මාර්ගයෙන් නගරයට ඉතා ම ආසන්න නැව් තොට වනුයේ මරිත්සා ගඟට බටහිරින් වූ ඩිඩියා නම් වරායයි. ගංමුවදොර ඊනොස් නම් වරාය ද වේ. බෙල්ග්‍රේඩ් නගරය ඉස්තාන්බුල් නගරය සමඟ සම්බන්ධ කරන දුම්රිය මාර්ගයෙහි පිහිටි අද්‍රියානෝපල් නගරය වැදගත් දුම්රිය නැවතුම්පළකි. පටු වීථිවලින් ද ලීයෙන් තැනූ ගෙවලින් ද යුත් ඒ නගරය අපරදිග ශිෂ්ටාචාරයට වඩා පෙරදිග ශිෂ්ටාචාරයට නැඹුරු වූවකි. 1877-1878 දක්වා පැවැති යුද්ධය නිසා පිරිහී ගිය අද්‍රියානෝපල් නගරය 1885 හේ පනවන ලද බදු ක්‍රමයක් නිසා වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් වශයෙන් ද පිරිහිණි. එහෙත් දැනට මෙහි සේද, කපු පිළී, හම්, බුමුතුරුණු සහ මිදි බීම පිළිබඳ ඉතා සරු වෙළඳාමක් පවතී. පට, සම්, ලොම්, සුවඳ විලවුන් හා සායම් පිළිබඳ කර්මාන්ත නගරයෙහි කෙරෙයි. තූර්කියෙහි ඉතා ම ඵලදායක මිදිවතුවලින් සමහරක් ඇත්තේ මේ අවටය.

1905 දී 80,000ක ජනගහනයක් මෙහි වූ නමුත් 1940 වන විට එය 45,680 දක්වා ද 1955 වන විට 33,591 දක්වා ද අඩුවිය. මීට හේතුව වූයේ දේශපාලන කරදර නිසා ජනයා නගරය අත්හැර යෑමය. 1945 දී ජනගහනය 68,000ක් පමණ විය. මේ නගරයෙන් පලතුරු, කපු, අමු පට, සුවඳ ආදිය පිටරට යවනු ලැබේ.

කලෙක උස්කදාමා නම් ස්ථානය මත මේ නගරය පිහිටුවා එයට අද්‍රියානෝපල් යන නාමය දෙන ලද්දේ (ක්‍රි. ව. 125 දී පමණ) අද්රියන් නම් රෝම අධිරාජයා විසිනි. 1361 සිට 1453 දක්වා අද්‍රියානෝපල් නගරය තුර්කි සුල්තාන්වරුන්ගේ පාලන මධ්‍යස්ථානය විය.

පළමුවැනි බෝල්කන් යුද්ධයේ දී අද්‍රියානෝපල් නගරය බල්ගේරියන්වරුන් විසින් අල්ලා ගන්නා ලද (1913) නමුත්, දෙවැනි බෝල්කන් යුද්ධ සමයේ දී එය තුර්කීන්ට හිමි විය. කොන්ස්තන්තිනෝපල් ගිවිසුම අනුව එම නගරය බල්ගේරියාව විසින් තුර්කියට නීත්‍යනුකූලව පවරන ලදි. පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසු සේව්ර ගිවිසුමෙන් අද්‍රියානෝපල් නගරය ග්‍රීසියට අයත් විය. නැවත 1923 ලේසාන් ගිවිසුමෙන් එය තුර්කියට පැවැරුණේය.

මේ නගරය පිහිටි අද්‍රියානෝපල් නම් පළාත වර්ග සැතැපුම් 2020ක් විශාලය. එහි ජනගහනය (1955) 2,53,319කි.

(සංස්කරණය:1963)