අනන්තවාසුදේව කෝවිල
නැගෙනහිර ඉන්දියාවේ ඔරිස්සා ප්‍රදේශයට අයත් භුවනේශ්වර්හි පිහිටි වෛෂ්ණව දේව මන්දිරයෙකි. අනන්ත (බලරාම) හා වාසුදේව (කෘෂ්ණ) යන දෙවිවරුන්ට කැප වූ මෙය දොළොස්වැනි සියවසේ දී ඉදිකරන ලදි. නාගර හෙවත් උතුරු ඉන්දියානු සම්ප්‍රදායේ ම විශේෂයක් වූ ඔරිස්සා ගෘහ නිර්මාණ සම්ප්‍රදායට අයත් සියලු අංගෝපාංගයන්ගෙන් සමන්විත මෙම දේවායතනය එක පෙළට පිහිටා ඇති ගර්භගෘහ, ජගමෝහන, නට මන්දිර හා භෝගමණ්ඩප යන මැදුරු සතරකින් යුක්ත වේ. මේවා අතුරෙන් නටමන්දිරය හා භෝගමණ්ඩපය මුල් ගොඩනැඟිල්ලට පසුව එකතු කොට ඇති බව පෙනේ. අනන්තවාසුදේව කෝවිල භුවනේශ්වර්හි ඇති දේවමන්දිරයන් අතුරෙහි මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ගොඩනැඟිල්ලක් වුව ද, ඔරිස්සා සම්ප්‍රදායේ අවසාන අවධියෙහි තැනූ විශාල ම දෙවොල වේ. සම්පූර්ණ ගොඩනැඟිල්ල ශක්තිමත් පදනමක් මත පිහිටා ඇත. බලරාම හා කෘෂ්ණ යන දෙවිවරුන් නිරූපණය කෙරෙන බද්ධප්‍රතිමාව ගර්භගෘහය තුළ පිහිටියේය. පිටත බිත්තිවල ප්‍රතිමාධාරයන්හි වාමන, වරාහ, නරසිංහ යන විෂ්ණු අවතාරයන් පාර්ශ්වදේවතාවන් වශයෙන් යොදා ඇත. ඔරිස්සා සම්ප්‍රදායට අයත් අනෙක් දෙව්මැදුරුවල මෙන් අනන්තවාසුදේව කෝවිලෙහි ද ඇතුළත ඉතා චාම්ය. පිටතින් වූ පදනම්, බිත්ති ආදිය දර්ශනීය කැටයම්වලින් ගහන වේ. (ඉන්දියානු ගෘහනිර්මාණ ශිල්පය බ.)
(සංස්කරණය:1963)
