(Anthozoa).
සීලෙන්ටෙරාටා (බ.) නමැති වංශයට අයත් සමුද්‍රවාසී සත්ව වර්ගයකි.
මූදුමල් (sea anemones) (බ.),
ගල්මල් (බ.), හිරිගල් (coral), මූදුපෑන් (seapens) ආදීහු මේ වර්ගයට අයත්ය. සීලෙන් ටෙරාටා වංශයෙහි දක්නා බුහුබා (polyp) අවස්ථාව මේ වර්ගයෙහි දී ඉතා දියුණු වී ඇතත් මෙහි මෙඩුසා (medusa) අවස්ථාවක් නොමැතියි. මේ වර්ගයේ සතුන්ගේ ශරීර සිලින්ඩරාකාරය. සිලින්ඩරයේ පහත කෙළවර ඇති මඬලක් (dise) වැනි පාදයේ පිහිටෙන් ඔවුහු නිතර ම යම්කිසි දැඩි වස්තුවකට ඇලී සිටිති. සිලින්ඩරයේ අනික් කෙළවරෙහි මුඛය පිහිටා තිබේ. මුඛය අවට ප්‍රදෙ‍ේශය කුහර සහිත ග්‍රාහිකා (tentacles) රැසක් තිබෙන්නා වූ මඬලක් වන සේ මහත් වී තිබේ. අන්තොසොවාවන්ගේ වැදගත් ම ලක්ෂණයක් නම් ඇතුළට නැමුණු මුඛ නාලය හෙවත් කණ්ඨනාලයයි (stomo dacum). මේ නාලය බහිශ්චර්මයෙන් (ectoderm) වැසී ඇත. නාලයෙහි දික් අතට වැටුණු පක්ෂ්මධර (ciliated) පීලි එකක් හෝ දෙකක් හෝ තිබේ. මේවායේ පිහිටෙන් ආන්ත්‍රික (enteron) කුහරයට ජලය සැපයීමත්, ඉන් ජලය පිට කිරීමත් කරනු ලැබේ. ශරීර බිත්තියෙන් වැඩී මුඛනාලයට සම්බන්ධ වන්නා වූ ද නොවන්නා වූ ද අරියාකාරයෙන් පිහිටි සිරස් අතුණුබහන් (mesenteries) හේතු කොටගෙන, අන්තොසොවාවන්ගේ ආන්ත්‍රික කුහරය කුටීරවලට බෙදී තිබීම ද වැදගත් ලක්ෂණයෙකි. අතුණුබහන්වල වාටි ඝන වී අතුණුබහන් සූත්‍රිකා සෑදේ. මේ සූත්‍රිකා ශ්වසනයට ද ජීර්ණයට ද සහාය වන්නේය. ප්‍රජනක දේහ ඇති වන්නේ ද අතුණුබහන්වලයි.
අන්තොසොවාවෝ තනි බුහුබාවකුගෙන් හෝ බුහුබාවන් රාශියකින් හෝ සමන්විතව වසති. මූදුමලක් තනි බුහුබාවකුගෙන් සමන්විතය. ගල් මලක් බුහුබාවන් රාශියකින් සෑදී ඇත. මූදුමල වැනි අන්තොසොවාවකුට කංකාලයක් (skeleton) නොමැත. එහෙත් ගල්මල් හා වෙනත් කොරල් ජාති වැනි අන්තොසොවාවන්ට ආභ්‍යන්තරික වූ හෝ බාහිර වූ හෝ දැඩි කංකාලයක් ඇත. බාහිර කංකාලය සාමාන්‍යයෙන් ඇත්තේ ගල්පර සාදන අන්තොසොවාවන්ටය. මෙය වැඩි වශයෙන් කැල්සියම් කාබොනේට්වලින් සමන්විතය. හුනු සෑදීමට භාවිත කරනු ලබන හිරිගල් මෙයයි. කයිටින් නමැති ද්‍රව්‍යයෙන් සෑදුණු කංකාල ඇති අන්තොසොවාවෝ ද ඇත. මූදු අවාන (sea-fan) මීට නිදසුනි.
අල්සියොනාරියා (Alcyonaria) සහ සොවාන්තාරියා (Zoantharia) යන උපවර්ග දෙකකට අන්තොසොවා වර්ගය බෙදා ඇත. අල්සියොනාරියාවන්ගේ බුහුබාවා පක්ෂවත් (pinnate) ග්‍රාහිකා අටකින් යුක්තය. ඌට කංකාලයක් තිබීමට ද පිළිවන (නි. මූදු පෑන්). සොවන්තාරියාවන්ට පක්ෂවත් නොවූ සරල ග්‍රාහිකා හයක් සාමාන්‍යයෙන් ඇත. ග්‍රාහිකා සංඛ්‍යාව හයේ ගුණිතයක් වන්නටත් පිළිවන. සමහර සොවාන් තාරියාවෝ තනි බුහුබාවකුගෙන් යුක්තය (නි. මූදුමල්). ගල්මල් වැනි සොවන්තාරියාවෝ බුහුබාවන් රාශියකින් සමන්විතය. ගල්මල් හා වෙනත්කොරල් ජාතිවල බාහිර කංකාලයක් ඇත. (ගල්පර බ.)
(සංස්කරණය:1963)
