අන්නන්භට්ට
න්‍යාය-වෛශේෂික දර්ශනයන් හදාරන්නවුන් අත්පොතක් ලෙස මහත් ආදරයෙන් පරිශීලනය කරනු ලබන තර්ක සංග්‍රහ නමැති ග්‍රන්ථයේ කර්තෘවරයාය. 17 වැනි ශතවර්ෂයේ අග හරියේ ආන්ධ්‍ර දේශයේ කෘෂ්ණා නදිය ආසන්නයෙහි මොහුගේ ජන්ම ලාභය විය. මොහුගේ පියා තිරුමලාචාර්‍ය්‍ය නමැත්තෙකි. මහාසිද්ධාන්ත කෞමුදියට සිද්ධාන්තරත්න නම් ව්‍යාඛ්‍යානය ලියූ රාමකෘෂ්ණභට්ට පඬිතුමා මොහුගේ වැඩිමහලු සහෝදරයාය. ව්‍යාකරණ දර්ශනාදි විවිධ විෂයයන්හි මනා පටුත්වයක් ලත් අන්නන්භට්ට පඬිවරයා තර්ක සංග්‍රහය රචනා කෙළේ 11 වැනි ශතවර්ෂයේ සිටි ශිවදත්ත නම් පඬිවරයා වෛශේෂික දර්ශනය ඇසුරෙන් ලියූ සප්තපදාර්ථී නම් ග්‍රන්ථය ආදර්ශයට ගෙනය. තර්ක සංග්‍රහදීපිකා නම් ටීකාවක් ද මොහු විසින් ස්වකීය ග්‍රන්ථයට ලියන ලදි. මේ හැර මිතාක්ෂරා නම් පාණිනීසූත්‍රවෘත්ති, භාෂ්‍යප්‍රදීපෝද්‍යෝතන නම් කෛය්‍යට ව්‍යාඛ්‍යා, තත්ත්වචින්තාමණ්‍යාලෝක සිද්ධාඤ්ජන, තර්කභාෂාතත්ත්වබෝධිනීටීකා, රාණකෝජ්ජීවිනී, බ්‍රහ්මසූත්‍රවෘත්ති ආදි ග්‍රන්ථ මොහුගේ රචනා අතර දක්නට ලැබෙයි. අන්නන්භට්ට පඬිවරයා ගම්භීර තාර්කිකයෙක් නොවෙයි. විචාරකයකු වශයෙන් මොහු ඉදිරිපත් කළ අමුතු සිද්ධාන්තයක් නැත. එසේ ද වුවත් මූලග්‍රන්ථාගත විචාර සැකෙවින් සංග්‍රහ කොට සරල බසින් සුගම ලෙසින් කියාපෑමට මොහු සමත් වේ. කණාද ගෞතම මත හෙවත් වෛශේෂික න්‍යාය සම්ප්‍රදායයන් ඒකාබද්ධව හදාරන අවස්ථාවක මොහු තර්ක සංග්‍රහය ලීමෙන් කෙළේ ඒ මතයන් හදාරන නවීන ප්‍රවීණ දෙපක්ෂයට ම මහත් සංග්‍රහයකි.
(සංස්කරණය:1963)
