අපර්වෝල්ටා
ප්‍රංස බටහිර අප්‍රිකාවේ ස්වාධීන සමූහාණ්ඩු ප්‍රදේශයකි. ඝානා, අයිවරි කෝස්ට්, ප්‍රංස සුඩානය නයිජිර් පළාත සහ ටෝ‍ගෝලන්තය යන ප්‍රදේශවලින් වට වූ මෙය වර්ග සැතැපුම් 1,13,000ක් පමණ විශාලය.
ඊශාන දිග ප්‍රදේශයෙහි නයිජර් ග‍ඟේ ශාඛා නිම්න ප්‍රදේශය හැර, අපර්වෝල්ටාහි සෙසු බිම් දකුණු දෙසට බෑවුම් වූ රැළි බිමකි. එය බෙහෙවින් වැලි සහිතය. ඒ හරහා ගලන ඕටි, රතු, සුදු හා කළු වෝල්ටා ආදි ගංගා ගිනියා බොක්කට වැටේ. ඝර්මකලාපීය මුහුදුබඩ දේශගුණයක් ඇති මේ ප්‍රදේශයේ දකුණු පළාත්වල වර්ෂාව සුලබය. මුහුදෙන් ඈත වර්ෂාව අඩු උතුරු ප්‍රදේශවල සැවැනා කලාපීය දේශගුණයක් සහ ඒ ආශ්‍රිත වෘක්ෂලතාදිය වෙයි. උතුරෙහි ජනගහනය අඩුය. අලි, කුළු මී, සිංහ ආදි වන සත්තු ගහනය. ගව, එළු, බැටළු ආදී සතුන් ඇතිකිරීම තෘණතලා ආශ්‍රිත ජනයාගේ ප්‍රධාන රක්ෂාවයි. වර්ෂාව සුලබ පෙදෙස්වල ඉරිඟු, මිලට්, කපු සහ හණ ආදිය වගා කරනු ලැබේ. සිසල් හණ ප්‍රධාන වශයෙන් පිටරට යවනු ලැබේ. සම්, කපු සහ රටකජු අනෙක් නිර්යාතයි. ස්වදේශීය කර්මාන්ත අතර බෙලෙක් සහ සම් වැඩ ඉතා දියුණුය.
මෙහි අගනුවර වාගාඩූගූ (Ouagadougou) නගරයයි. රටේ ජනගහනය (1995) 33,24,669කි. මොවුන්ගෙන් 31,14,000 පමණ ස්වදේශීය අප්‍රිකානුවරුය. සෙස්සෝ යුරෝපීයයෝය. ස්වදේශිකයන් අතුරෙන් එරට ප්‍රධාන ගෝත්‍රය වූ මොසි ගෝත්‍රයට රටේ ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා අයත්ය. ගූරූන්සි, බාබෝ, ලොබී යනු තවත් ගෝත්‍ර කීපයකි.
අගනුවර හැර අනෙක් එක ම වැදගත් නගරය බෝවෝ-ඩියුලසෝය. අබ්ජාන්-නයිජර් දුම්රිය මාර්ගය කෙළවර වනුයේ මේ නගරයෙනි.
අපර් සෙනෙගාල් සහ නයිජර් නම් වූ ජනපදයෙන් වෙන් වී ගොස් අපර්වෝල්ටාව වෙන ම ප්‍රදේශයක් බවට පත් වූයේ 1919 දී ය. 1932 දී මේ ප්‍රදේශය අයිවරිකෝස්ට්, ප්‍රංස සූඩාන්, නයිජර් යන ජනපද අතර බෙදී ගියේය. 1947 දී නැවතත් මෙය ප්‍රංස රාජ්‍ය සංගමයේ (French Union) පරාසමුද්‍ර ප්‍රදේශයක් හැටියට ප්‍රකාශ කරනු ලැබීය. ඉක්බිති 1958 දී අපර්වෝල්ටාව, වෝල්ටා සමූහාණ්ඩුව නමින් ප්‍රංස රාජ්‍ය මණ්ඩලය (French Community) තුළ ස්වතන්ත්‍ර සමූහාණ්ඩු රාජ්‍යයක් බවට පත්විය.
1960 අගෝස්තු 5 දින ස්වාධීන සමූහාණ්ඩුවක් හැටියට ප්‍රකාශ කරනු ලැබූ අපර්වෝල්ටාව 1960 සැප්තැම්බර් 20 දින එක්සත් ජාතීනගේ මණ්ඩලයේ සාමාජිකත්වය ලැබීය.
අපර්වෝල්ටා සමූහාණ්ඩුවේ ජනාධිපති පදවිය දරන්නේ මොරිස් යමෙඩ්ගෝ මහතාය.
(සංස්කරණය:1963)
