අබ්දල් කාදර් (අබ්දුල් කාදර්)
(1807–1883). ඇල්ජීරියාවේ ජාතික වීරවරයෙකු බවටත් එරටෙහි ම කොට්ඨාසයක් වූ මැස්කරාහී අමීර් තනතුරටත් පත් වූ මොහු ප්‍රංස ජාතිකයන්ගේ ඇල්ජීරියානු ආක්‍රමණයට විරුද්ධව නැගී සිටි ප්‍රතාපවත් පුද්ගලයෙකි. මොහුගේ පියා වූ මොහොද්දීන් (මහි එද්දීන්) දනට පිනට ඉතා ලැදි අයකු හැටියටත් මුළු උතුරු අප්‍රිකාවේ ම ප්‍රසිද්ධව සිටියේය. මේ දෙපිය පුතුන් මහමත්තුමගෙන් පැවත එන්නන් සේ ද සලකති.
අබ්දල් කාදර් කුඩා වියෙහි දී ම ආගමධර්මය හා දර්ශනය පිළිබඳ මනා අධ්‍යාපනයක් ලැබුවේය. එසේම අසුන් හැසිරවීම ආදී යුදසරඹ ගැන ද ඔහුට මනා පරිචයක් විය.
1832 දී සියලුම බටහිර ඇල්ජීරියානු ගෝත්‍ර එක් රැස් කොට අබ්දල් කාදර් ඉස්ලාම් ධර්මයේ වීරයෙකු වශයෙන් "මිසදිටු" ප්‍රංස ජාතිකයන්ට පටහැණිව ආගමික යුද්ධයකට සැරසුණි. මේ යුද්ධය අවුරුදු පසළොසක් (1832–1847) පැවතුණේය. මොහුගේ වාසනාවකට මෙන් මේ කාලයේ දී ප්‍රංස ජාතිකයක් යුද්ධ කළේ නැගෙනහිර ඇල්ජීරියානු ප්‍රදේශවලය. අබ්දල් කාදර්ගේ බල වික්‍රමය ගැන දැන ගත් ප්‍රංසජාතිකයෝ 1834 දී හා 1837 දී ඔහු සමඟ ගිවිසුම් දෙකකට එළඹුණාහ. 1839 වන විට නැගෙනහිර ඇල්ජීරියාව ප්‍රංස ජාතිකයන් අතට පත් විය. එහෙත් 1832 සිට 1842 දක්වා කෙරුණු යුද්ධවලින් වැඩි වාසි ලැබුණේ අබ්දල් කාදර්ටය. ඊට පසු 1847 වර්ෂයේ දී ඔහු යටත් වන තුරු කරන ලද සටන්වලින් ඔහුට අත්වූයේ පරාජය ම ය. යටත් වීමෙන් පසු ඔහු සිය පවුලත් සමග ම 1852 ඔක්තෝබර් මාසය දක්වා ප්‍රංසයේ සිර කොට තබන ලදි. අනතුරුව ඇල්ජීරියාවේ සාමයට බාධා නොකරන හැටියට පොරොන්දු කරවාගෙන තුන්වන නැපෝලියන් රජු විසින් ඔහු නිදහස් කර හරින ලදි. 1860 දී මුස්ලිම්වරු දමස්කස් හි ක්‍රිස්තු භක්තිකයන්ට විරුද්ධව කැරලි ගැසූ අවස්ථාවේ දී අබ්දල් කාදර්ගේ මැදිහත් වීම නිසා ක්‍රිස්තියානීන් විශාල සංබ්‍යාවකගේ ජීවිත බේරුණි. 1871 වර්ෂයේ දී ඇල්ජිරියානුන් ප්‍රංස පාලනයට විරුධද්ව කැරළි ගැසූ විට සාමදුතයා හැටියට ක්‍රියා කළේත් අබ්දල් කාදර්ය. අබ්දල් කාදර් ග්‍රන්ථ කර්තෘවරයෙකු හැටියට ද ප්‍රසිද්ධය. දර්ශනය පිළිබඳ ව පොතක් ද, අරාබි අසුන් ගැන පොතක් ද ඔහු විසින් ලියන ලදැයි කියති.
(සංස්කරණය:1963)
