අබිමාන යක්ෂයා
සිංහල ජනයා විසින් පුද පූජා කරනු ලබන යක්ෂයන් අතුරෙන් එකෙකි. සන්නි යකුම නම් වූ යක්තොවිලෙහි දී අබිමාන යක්ෂයා ගැන සඳහන් වෙයි. මොහු ඒසා ගරු බුහුමන් සහිතව අදහනු ලබන්නෙක් නොවේ.
අබිමාන යකු පිළිබඳ පුවත දැක්වෙන ජනකථා කිහිපයක් වෙයි. ඔඩ්ඩි දේශයේ කවිසි රට රාජගුරු රාජ නැමැත්තෙකුට දාව ආඬි මවකගෙන් උපන් මොහු ගිනිකණ්ඩ, රතිකණ්ඩ යන දෙදෙන සමග ලක්දිව කළුගල් තොටමුණට ගොඩබැස, කඩවත් තොටමුණ වාඩිලාගෙන, ලෙඩ කිරීමට ද පුද ඕලක්කම් ලබා ගැනීමට ද පටන් ගත් බව එක් ජනකථාවකි.
කසීරට ආඬි මවකගේ කුසෙහි උපන් අබිමාන නැමැත්තෙකුට මුහුද පීනා ලක්දිව කදිරපුරයට පැමිණි බව තවත් කථාවක දැක්වෙයි. අධික ලෙසින් අබින් කෑම නිසා මිය ගිය ඔහු යක්ෂයෙකුව උපන් බවත් පළමුවෙන් ම යක්ෂ වේශයෙන් විජයසුන්දරසාමිට සිහිනෙන් පෙනී සිට ඔහුට ලෙඩ කළ බවත් කියනු ලැබේ.
කසීරට දේශ ගුරුටදාව ආඬි මව් කුසකින් උපන් අබිමාන තෙමේ තවත් තිදෙනෙකු සමග තුන්මංසලක ගසක් යට තෙදිනක් පේවී සිට, ලක්දිවට ගොඩබටුයේයැ යි තවත් කථාවකින් දැක්වේ.
වෙනත් කථාවකින් දැක්වෙන පරිදි, පරාක්‍රමබාහු රජු දවස කසීරටින් ශාස්ත්‍ර කියන්නෙක් ද ඔහුගේ භාර්යාව ද අනුරාධපුරයට ආහ. ඔවුන්ගෙන් ශාස්ත්‍ර ඇසීමට ගිය පරාක්‍රමබාහු රජ එම ස්ත්‍රියගේ රූපයෙහි ඇලී පසුව ඈ මාළිගාවට ගෙන්වා ගත්තේය. ඈ කෙරෙහි ඊර්ෂ්‍යා කළ රජුගේ මෙහෙසිවරු කුමන්ත්‍රණය කොට ඈ බිසොවුන්ගේ අාභරණ සොරෙන් ගත් බවක් රජුට ඒත්තු ගැන්වීය. ඊට දඬුවම් වශයෙන් රජ ඇය මරන්නට නියම කළේය. එසේ මිය ගිය ඈ යක්ෂණියක්ව කසීරට නැවත උපන්නාය. අබිමානයා ඈට උපන් පුත්‍රයා විය. පලිගැනීම් වශයෙන් වැසියන්ට ලෙඩ කිරීමට හා ඔවුන්ගෙන් පුද පූජා ලැබීමට වෙසමුණි රජුගෙන් ඔහු වරම් ලද්දේය.
උත්පතිය කෙසේ හෝ වේවා, අබිමානයා අවුල් වූ හිසකේ ඇතියකු සේ හදුන්වනු ලැබේ. සැට්ටයක් උරහිස ලාගත් ඔහු අත මුගුරක් වෙයි. කර්ණාභරණ පැළඳ, ගෙලවට මුතු හා හක්ගෙඩියක් පැළඳ, ඉනේ පොරවක් ලාගෙන, අතින් බටනලාවක් ගෙන සිටින්නෙකු ලෙස ද ඔහු ඇතැම්විට දැක්වේ. අතින් සැරමිටියක් ගත ඔහු යෝගියෙකු වැනි යැයි ද කියවේ.
අබිමාන යාදිනි කවියක ඔහු මෙසේත් වර්ණනා කෙරේ.
කොක්කන පයියක් උර එල්ලා ග න
දික් කළ රවුලක් බෙල්ල වනා ග න
හක් ගෙඩියක් පිඹ සිරස වනා ග න
එත්දැයි යෝගී බාස කියා ග න
රීරි හා මස් ද විශේෂයෙන් ම සැවුල් බිල්ල ද බිත්තර, හණ, කැවුම් හා පොල් වතුර ද ඔහුට පුද වශයෙන් දෙනු ලැබේ. අරක්කු හා අබිං ද ඔහුගේ ආහාරය. පාලු ස්ථානයක තනන ලද තටුවල මෙම පිදවිලි දෙනු ලැබේ.
උණ හා හිස රුදාව අබිමාන විසින් කරවනු ලබන රෝගය. තවද ඔහු පාලු ස්ථානවල රැඳී සිට මිතුරු වෙස් ගෙන මිනිසුන් මුළා කොට මරා පසුව ඔවුන්ගේ ලේ බොයි. ඔහුට බිහිරන් හා ගොළුවන් සුව කිරීමට හැකි යයිද කියත්.
කතරගම හා සමන් යන දෙවියන් යටතේ සිටින මොහු එම දෙවියන්ට පුදනු ලබන දේ සොරා ගන්න බව ද කියවේ. අබිමානයා ප්‍රේතයන්ගේ නායකයෙකැයි ද කියත්. ප්‍රේතයන්ගෙන් ඇතිවන උවදුරු වැළැක්වීම සඳහා කරනු ලබන පිළිවෙත්වල දී අබිමාන යක්ෂායට ද දොළ පිදේනි දෙති. අබිමාන ඔල්ලාල, මලල, කොට යන නම්වලින්ද මොහු හැඳින්වේ. කොට යන නාමය ලැබුණේ විජය රජු හා යුද්ධයේ දී මොහුගේ දෙකකුල් කැපී ගිය හෙයිනැයි කියනු ලැබේ.
මොහු ගැන තොරතුරු ජනප්‍රවාදවලින් ද අබිමාන යාදින්නෙන් ද ලද හැකිය.
(සංස්කරණය:1963)
