අභව්‍යස්ථාන
නියත විවරණ ලැබූ බුද්ධබෝධි සත්වයන් නූපදනා ස්ථානයෝයි. එබඳු තැන් අටළොසෙකි; බෝධිසත්වයෙක් 1. ජාත්‍යන්ධව, ජාතිබධිරව හෙවත් උපතින් බිහිරිව, උමතුව, කෙළතොලුව හෝ පිළුව නූපදී; 2. ම්ලේච්ඡ ජනපදයෙහි ද, 3. දාසියකගේ කුස ද නූපදී; 4. නියත මිථ්‍යාදෘෂ්ටික නොවෙයි; 5. ඔහුගේ ලිඞ්ග පරිවර්තන නොවෙයි; 6. මාතෘඝාතාදි ආනන්තර්‍ය්‍ය කර්ම නොකෙරෙයි; 7. කුෂ්ඨ රෝගියෙක් නොවෙයි. 8. වටුවකුට කුඩා වූත් ඇතකුට මහත් වූත් තිරිසන් යෝනියෙහි නූපදී; 9. බුප්පිපාසික, 10. නිජ්ඣාම තණ්හික ප්‍රේතයන් කෙරෙහි නූපදී. 11. කාල කඤ්ජක අසුරයන් කෙරෙහි ද, 12. අවීචි නිරයෙහි ද, 13. ලෝ ඇඳිරි නිරයෙහි ද නූපදී; 14. කාමාවචර දෙවියන් කෙරෙහි මාරදිව්‍යපුත්‍ර නොවෙයි; 15. රූපාවචරයන් අතුරෙහි අසඤ්ඤ සත්ත භාවයෙහි හා 17. සුද්ධාවාසයෙහි නූපදී; 17. අරූපභවයන්හි ද නූපදී; 18. පිටසක්වළ ද නූපදනේයි.
මේ කියන ලද ස්ථාන පින්කම් කිරීමට නුසුදුසු වන හෙයින් අභ්‍යවස්ථාන නම් වෙයි. බුදුබවට නියත විවරණ ලැබූ බෝධිසත්හු බුදු වීමට උපකාර වූ දසපාරමී ධර්මයන් මෙකී ස්ථානවල ඉපිද නොවැඩිය හැකි බැවින් ඒ අභව්‍යස්ථානයක නූපදනාහුමය. අභව්‍යස්ථානයකට නොපැමිණීම ද බෝසත්වරුන්ගේ අභිනීභාරයෙහි එක්තරා ආනිසංසයෙකි.
තවද ඨාන (ස්ථාන) ශබ්දයෙන් අවස්ථාව හෝ ස්ථානය පමණක් නොව කාරණය ද කියැවෙයි. එහෙයින් "ඡචාභිඨානානි අභබ්බො කාතුං" යන රතන සූත්‍ර පාඨයෙහි සෝවාන් බිමට පැමිණි ආර්‍ය්‍යයා විසින් කරන්නට අභව්‍ය වූ අභිඨාන හෙවත් ඖදාරික කරුණු සයෙක් වෙයි. ඔවුහු අභව්‍යස්ථාන හෙවත් අභව්‍යකාරණයෝයි. ඔහු නම් මවු මැරීම, පියා මැරීම, රහතුන් මැරීම, බුදුන් ඇඟින් ලේ සෙලැවීම, සඟුන් බිඳීම යන ආනන්තර්‍ය්‍ය කර්ම පස හා නියත මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය ද යන මේයි.
(සංස්කරණය:1963)
