අභිධානප්පදීපිකාව සූචි

සිංහල විශ්වකෝෂය වෙතින්
වෙත පනින්න: සංචලනය, සොයන්න

පාලිභාෂාවේ අභිධානප්පදීපිකාගත ශබ්දයන්ගේ නිරුක්ත්‍යර්ථාදිය දක්වමින් ලියා තිබෙන කෝෂ ග්‍රන්ථයෙකි. මෙය සකස් කරන ලද්දේ "පවනෙරුත්තිකාචරිය මහාවිභාවි" යන සංඝදත්තිය නාමෝපලක්ෂිත වූ වස්කඩුවේ ශ්‍රී සුභූති නායකස්ථවිරපාදයන්වහන්සේ විසිනි. එය ක්‍රි.ව.1893 දී රාජකීය මුද්‍රණාලයෙහි මුද්‍රණය කැරැවීමෙන් පළවිය.

ආචාර්‍ය්‍ය මෞද්ගල්‍යායන ස්ථවිරයන්වහන්සේ විසින් රචිත "අභිධානප්පදීපිකා" නම් පාලි නිඝණ්ඩුයෙහි එන ශබ්දයන් හා ඒකක්ඛරකෝසයෙහි දැක්වෙන ඒකාක්ෂර ශබ්දයන් ද අකාරාදි වශයෙන් පිළියෙළ කිරීමෙන් මේ ග්‍රන්ථය සකස්කොට ඇත.‍‍ බෙහෙවින් නිඝණ්ඩුටීකාව අනුගමනය කෙරෙමින් කච්චායනවුත්ති, මොග්ගල්ලා යන වුත්ති, රූපසිද්ධි, මහාසද්දනීති යන ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථාශ්‍රයෙන් ධාතු ප්‍රත්‍යය නිරුක්ති ආදිය දක්වන ලද‍්දේය. මෙහි ඇතැම් ශබ්දයෙක අට්ඨකථා හා ටීකා ග්‍රන්ථයන්හි එන අත්ථුද්ධාරය ඇසුරු කොට දර්ථ විභාග කළ බව පෙනේ. "සමය" ශබ්දය විස්තර කළ තැන මෙනි. අනේකාර්ථ වර්ගයෙහි හා අව්‍යයවර්ගයෙහි ද ආ ශබ්දයන්ගේ අර්ථ දක්වන ලද නමුදු සාමාන්‍යයෙන් ශබ්දාර්ථ දැක්වීම මේ ග්‍රන්ථයෙන් අපේක්ෂා කළ බවක් නොපෙනේ. "වෙරොචන: විසෙසෙන රොචතෙ දිප්පතෙති වෙරොචනො, රුච, යු" - මෙපරිද්දෙන් ශබ්දයන්ගේ නිරුක්ති දැක්වීම ම අභිධානප්පදීපිකා සූචියෙන් මුඛ්‍ය වශයෙන් අදහස් කර තිබෙන බව කිය යුතුය. "නන්දී: නන්ද නන‍්‍දනෙ, නන්දනං නන්දී ඊ (පාමොජ්ජේ)" මෙසේ කලාතුරෙකින් අර්ථ දැක්වූ තැන් ද දක්නට ඇත. සිංහලාර්ථ සහිත ශබ්ද සුචියක් ග්‍රන්ථයෙහි අග වෙන ම යොදා ඇති හෙයින් ග්‍රන්ථය භාවිත කරනුවනට අර්ථ නොදැක්වීමේ පාඩුව මඳ වශයෙන් මඟහැරී යන්නේය.

(සංස්කරණය:1963)