අඹගමුව

මෙය මහනුවර සිට හැටන් කරා යන මාර්ගයෙහි, නාවලපිටියට සැතපුම් 4ක් දකුණෙන් මහවැලි ගඟබඩ උඩබුලත්ගම කොට්ඨාසයේ පිහිටි දියුණු ගමකි. මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 1,700ක් උසින් පිහිටි මේ ගම අවට අඩි 2,000 සිට 3,000 දක්වා උස් වූ කඳුගැට 10ක් පමණ පිහිටා තිබේ. මෙහි සාමාන්‍ය වාර්ෂික වර්ෂාපතනය අඟල් 160ක් පමණ වේ. මහාවිජයබාහු රජු මේ ගමෙන් ලැබුණු අයෙන් කොටසක් ශ්‍රීපාදස්ථානයේ නඩත්තුව සඳහා පූජා කළ බව එතුමා මෙහි කොටවා ඇති (අඹගමු) සෙල්ලිපියෙහි සඳහන් වේ. එරජු ඇවෑමෙන් අඹගමුව නැවත ගම්වැසියන් අතට පත් වූ නමුදු නිශ්ශංකමල්ල රජ නැවතත් එය ශ්‍රීපාදස්ථානයට අයත් කර දිණි. දඹදෙණි යුගයේ විසූ ප්‍රතිරාජ ඇමතියා ශ්‍රීපාදයට යද්දී අඹගමුව පසු කොට ගිය බව සඳහන් වන බැවින්, එකොළොස් වන සියවසේ සිට මේ ගම කෙහෙල්ගමු පාරෙන් ගිය වන්දනා කරුවන්ට නවාතැන් පළක් වූ බව සිතිය හැකිය. කෙහෙල්ගමු ඔය, මස්කෙළි ඔය සහ මහ වැලි ගඟ ආශ්‍රිත නිම්න තුනකට බෙදෙන අඹගමු කෝරළයට මේ ගම අයිතිය. මෙය තේ වතු බහුල ප්‍රදේශයකි. වී, කරඳමුංගු සහ පුවක් ද වැවේ. අඹගමු කෝරළයෙහි ජනගහනය (1951) 1,38,237කි.

(සංස්කරණය:1963)