අරිට්ඨ-2
මොහු පාචිත්තිය පාලියෙහි භික්ඛුවිභංගයෙහි එන 'අරිට්ඨ' ශික්ෂාපදය පැනවීමට හේතු වූ පුද්ගලයායි. ගිජඣඝාතක (පෙර ගිජුලිහිණියන් නැසූ) කුලයෙහි උපන් අරිට්ඨ නම් මහණ තෙමේ ධර්මධර බහුශ්‍රැතයෙකි. එහෙත් හේ විනය නො හදාළ විරූය. එහෙයින් ඔහුට මෙබඳු සිතෙක් විය: "ගිහිගේ වැසියෝ පස්කම් සුව විඳිමින් සෝවාන් සකෘදාගාමි අනාගාමී වූවාහු ද සිටිති. භික්ෂූහු ද මනවඩන රූප ශබ්දාදී අරමුණු විඳිති; සුවපහස් දෙන අතුරුණු ආදිය ද පරිභෝග කෙරෙති; මේ සියල්ල භික්ෂූන්ට සුදුසු නම් කුමක් හෙයින් ස්ත්‍රීන් පිළිබඳ රූප ශබ්දාදිය ම නොවටනේද? එද වටනේය"යි මෙසේ සච්ඡන්දරාගපරිභෝගයත් නිච්ඡන්දරාගපරිභෝගයත් එක්වැනි කොට දළ ඇටකඹයක් හා සියුම් නූලක් ගැට ගසන්නාක්මෙන් ද මහමෙර හා අබ ඇටයක් සම කරන්නාක් මෙන් ද ලාමක වූ පවිටු දෘෂ්ටියක් උපදව; "බුදුන් විසින් මහත් උත්සාහයෙන් කුමකට ප්‍රථමපාරාජික ශික්ෂා පදය පනවන ලද දැ"යි සර්වඥතාඥානයට විරුද්ධව බුදුරදුන්ගේ ආඥා චක්‍රයෙහි පහර ගැසීය. "බුදුන් වදාළ ප්‍රඥප්තිඅන්තරායික ධර්මයෝ සෙවුනා හට ස්වර්ගමෝක්ෂ අන්තරාය පිණිස නොපවත්නාහ"යිද කීය.
එපවත් ඇසූ භික්ෂූහු ඔහුගේ පවිටු දෘෂ්ටිය හැරීමට කරුණු දැක්වූහ. යළි බුදුනට ද දැන්වූහ. බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ කාරණය නිමිති කොට ගෙන "එබඳු ලාමක දෘෂ්ටි ගත් භික්ෂුවට දෘෂ්ටිය හරනා සඳහා තුන්වන වර දක්වා සමනුභාසන කර්මය කොට දෘෂ්ටි නොහරනේ නම් පචිති ඇවැත් වේ" යයි පාචිත්තිය ආපත්තියද, නැවත දෘෂ්ටි නොහරනා භික්ෂුවට දඬුවම් සඳහා චුල්ලවග්ග පාලියෙහි එන තුන්වැනි උක්ඛෙපනීය කර්මය (බ.) ද පනවා වදාළහ. මේ සිද්ධියම නිමිති කොට භික්ෂූන්ට ධර්මදේශනා සඳහා මජ්ඣිම නිකායෙහි එන අලගද්දූපම සූත්‍රය ද වදාළහ. පසුව භික්ෂූන් විසින් උක්ඛෙපනීය කර්මය කරනු ලැබූ අරිට්ඨ මහණ තෙමේ සිවුරු හැර ගිහි බවට පැමිණියේය.
