අලුත්නුවර-3
ඌව පළාතේ බින්තැන්න ප්‍රදේශයේ කන්ද පහළ කෝරළයේ මහවැලි ගඟබඩ පිහිටි ගමෙකි. මෙය මහනුවරට සැතැපුම් 44ක් පමණ ඊශාන දිගින් පිහිටා ඇත. මේ ගම මැදිකොට ඇති පාර්ලිමේන්තු කොට්ඨාසය 'අලුත්නුවර කොට්ඨාසය' නමින් හැඳින්වේ. බුදුරජාණන්වහන්සේ පළමුවෙන් ම ලංකාවට වැඩම කළ ස්ථානය වූ මහියංගණය හා එනමින් හැඳින්වෙන ලංකාවේ පැරැණිම ස්තූපය ද පිහිටා ඇත්තේ අලුත්නුවර ය. දෙවැනි රාජසිංහ රජු (රා.ස. 1629–1697) උපන්නේ ද මෙහි යයි කියති.
අලුත්නුවර, ලංකාවේ ඉතා වැදගත් ස්ථානවලින් එකක් හැටියට ක්‍රි.ව. 1600 සිට ම යුරෝපීය සංචාරකයන් විසින් විස්තර කොට ඇත. එම විස්තරවලට අනුව ලංකාවේ රජවරු නිතර නිතර මේ නගරයට සම්ප්‍රාප්ත වූහ; රාජසභා පැවැත්වූහ. මනහර වීදිවලින් ද විශාල ගොඩනැඟිලිවලින් හා දාගැබ්වලින් ද සමලංකෘත වූ මේ නගරයෙහි දර්ශනීය මාළිගාවක් ද තිබිණි. නැව් තැනීම පවා මෙහි කරන ලදි. නගරය ගඟ දෙපස සැතැපුමක් පමණ විහිදී තිබිණි. එකල මේ නගරය ලක්දිව්හි අතිදර්ශනීය නගරයක් වූවා පමණක් නොව සකලාංග සම්පූර්ණ සමෘද්ධිමත් නගරයක් ද විය.
මහනුවර රජවරුන් විසින් ධාන්‍ය සහ යුද්ධෝපකරණ ආරක්ෂා කරන ලද්දේ මහනුවර සිට ත්‍රිකුණාමලයට යන මාර්ගයෙහි වූ මේ නගරයෙහි බවත් එය පෘතුගීසීන් විසින් ගිනිබත් කරන ලද බවත් ප’සිවල් මහතා සඳහන් කරයි. යුරෝපීය සමයේ දී අලුත්නුවර යුද කඳවුරක්ව ද පැවැතිණි. ඊට සාධක වශයෙන් දැනට ශේෂව පවත්නේ කාලතුවක්කු කීපයක් පමණි.
එක් පැරැණි කතාවෙකින් අලුත්නුවර ඉදිකරනු ලැබීමත් එය හා දැඩිමුණ්ඩ දෙවියන් අතර සම්බන්ධයකුත් ගැන කියැවේ.
මෙහි සමන් දේවාලය ද ඉතා ප්‍රකට ය. මේ දෙවොලෙහි සමන් දෙවියන් සමඟ 'ලොකු අක්කා' නම් දෙවඟනකට ද වන්දන මානන කරනු ලැබේ. මේ දෙවඟන සමන් දෙවියන්ගේ සහෝදරියක ලෙස සැලැකේ. තම ප්‍රියාම්බිකාව සමඟ විනා සහෝදරියක සමඟ දෙවියකු වැඳුම් පිදුම් ලබන ලංකාවේ එක ම දෙවොල මෙය යයි පරණවිතාන මහතා සඳහන් කරයි.
මහවැලි ගඟ හරහා 1960 දී දමන ලද විශාල පාලමකින් අලුත්නුවරත් (මහියංගණයත්) වේරගංතොටත් දැන් සම්බන්ධ වී තිබේ.
(සංස්කරණය: 1965)
