අස්විද
නැකත් (බ.) සත්විස්සෙන් පළමු වැන්නය. සංස්කෘත ග්‍රන්ථයන්හි මීට අශ්විනී නක්‍ෂත්‍රය යයි කියති. අස් මුහුණක් වැනි සටහනක් ඇති කරන අඳුරුවන් තාරකා තුනකින් යුත් මේ නැකතට හිමි ගණයෝනි ආදිය නක්ෂත්‍ර චූඩාමණි ආදි ජ්‍යෝතිෂ ග්‍රන්ථවල සඳහන් වෙයි. වායුමණ්ඩලයට අයත් මෙම නැකත අහසෙහි මධ්‍ය මාර්ගය වූ ගෝවිථියට සම්බන්ධය. අස්විද නැකත උදා වී ඝටිකා පනහක් ගත වූ තැන සතර ඝටිකාවක් විෂ සහිත බැවින් ඒ කාලය තුළ ගමන් ආදිය ආරම්භ කිරීම අශුභ යයි කියන ලද්දේය.
ඒ ඒ දිනවල අස්විද නැකත යෙදුණු කල ඇතිවන සිද්ධි, දග්ධාදි යෝග ගුණදෝෂසංග්‍රහය ආදි ග්‍රන්ථවලින් දතයුතුය. මේ නැකතින් උත්පාත දර්ශන, මල්වරවීම් ආදිය වූ කල්හි ඇති විය හැකි ඵලාපල ආදිය ද නක්ෂත්‍රවූඩාමණියෙහි සඳහන් වේ. ස්ත්‍රී සම්භෝගය, බත්කැවීම, නාමකරණය, ක්ෂුරකර්මය (කෙස් කැපීම), උපනයනය, හස්ත්‍යශ්ව බන්ධනය, වේදශාස්ත්‍රාභ්‍යාසය, තෙල් ඇඟගෑම, නව වස්ත්‍රාභරණ ධාරණය, රාජ්‍යාභිෂේකය, රථ ඉදෝලිකූනම් යනාදියෙහි නැඟීම, ගෘහ කර්මාන්තය, සිතුවම් ඇඳීම, බිජුවට වැපිරීම, පොල් සිටුවීම, ගමන් යෑම, ශ්‍රාද්ධදානය හා පිළියම් කිරීම ආදි කර්මයන්හි මේ නැකත ප්‍රශස්ත වේ. චූ, චෙ, චො, ල යන අකුරු සතර මෙහි පාද සතරට හිමි වේ. මින් උපනුන්ට නම් තැබීමේ දී මේ අකුරු උත්පත්තිය සිදු වූ පදානුසාරයෙන් යොදනු ලැබේ.
(කර්තෘ: ඇස්.ඩබ්ලිව්. ඈපා සෙනෙවිරත්න)
(සංස්කරණය: 1965)
