ආගන්

(Argon). [සංකේතය Ar; පරමාණුක ක්‍රමාංකය 18; පරමාණුක භාරය 39,944; ඝනත්වය ලීටරයට ග්රෑම් 1.784 (සෙ.0°දී සහ මිමී 760 දී); ද්‍රවාංකය සෙ.-189.4; තාපාංකය සෙ.−185.9°].

මෙය රේලි සාමි සහ සර් විලියම් රැම්සේ විසින් 1894 දී සොයා ගන්නා ලද වායුමය මූල ද්‍රව්‍යයකි. වායුගෝලයෙහි ආගන් සියයට 0.8 සිට 1 දක්වා තිබේ. යමහල්වලින් හා ඛනිජ මිශ්‍ර දිය උල්පත්වලින් පිටවන වායුවලත් ආගන් තිබේ. උල්කා පාතවල ද ආගන් අංශුමාත්‍ර වශයෙන් ඇත.

සාමාන්‍ය තත්ත්වයන් යටතේ වායුවක් වන ආගන් රසායනික ක්‍රියාවලට නොබැඳෙන හෙයින් එය නිෂ්ක්‍රිය වායුවකි. එහෙත් එය පහසුවෙන් ද්‍රව හෝ ඝන කළ හැකිය. ජලයේ දිය වන ඔක්සිජන් හා නයිට්රජන් ප්‍රමාණවලට වැඩි වූ ආගන් ප්‍රමාණයක් ජලයේ දිය වේ. ආගන් ඒකපරමාණුකය (monoatomic).

විදුලි බල්බවල ටංස්ටන් සූත්‍රිකාව වාෂ්ප වීම නවත්වනු පිණිස ආගන් යොදනු ලැබේ. මෑතක සිට ආගන්වලින් ගන්නා වැදගත් ප්‍රයෝජන දෙක නම් ආගන් ආවරණයක් ඇතිව චාප වෙල්ඩින් කිරීම හා වාතයේ සංඝටකයන් සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කරන ලෝහ සම්බන්ධ වූ කාර්මික ක්‍රියාවන් ආවරණය කිරීමත්ය.

ආගන් සොයා ගැනීම භෞතික විද්‍යාවේ මෑතක දී ඇතිවුණු සංවර්ධනයේ මූලාරම්භය විය. හීලියම්, නියොන්, ක්‍රිප්ටොන් හා සෙනොන් ආදි අනික් නිෂ්ක්‍රිය වායු (බ.) සොයා ගැනීමට ද එය මඟ පෙන්විය.

(සංස්කරණය: 1965)